Moliya fanidan ma’ruza matnlari 1-mavzu: Moliyaning mohiyati va funksiyalari Reja: Moliyaning ijtimoiy-iqtisodiy mohiyati

“taklif iqtisodiyoti” nazariyasi
ni 
ishlab chiquvchi
yangi konsyervativ yо‘nalish
(AQSHda – G.Styeyn, M.Ueydyenbaum; 
BuYuk Britaniyada – J.Xau, A.Uoltyers) ajralib chiqdi. Bu yо‘nalishning Moliyaviy 
konsepsiyasi iqtisodiy о‘sishning jamg’armalar va jamg’arma bilan belgilanishiga asoslanadi. 
Davlat soliq tizimi orqali mamlakatda investisiyalarning yetarliligini ta’minlash uchun
jamg’armalarni shakllantirishda yetarli shart-sharoitlarni yaratishi kerak. Davlat va uning Moliya 
tizimiga ilmiy-texnika taraqqiyotini rag’batlantirish vazifasi Yuklatildi. Moliyaga iqtisodiy 
о‘sishni uzoq muddatli rag’batlantirishni ta’minlash biriktirildi. Umumiy tarzda, bu jarayonlarda 
davlatning roli minimallashtirildi. Bu nazariya mualliflarining ayrimlari davlatga “kyechgi 
qorovul va polisiyachi” funksiyalarini berish bilan cheklanishni taklif etdi. 
Boshqa nazariyalar bilan bir qatorda “taklif iqtisodiyoti” nazariyasida soliqlarga faxriy 
о‘rin ajratilgan. Uning vakillari - soliqlarni qisqartirish tarafdori. Biroq, soliqlarni antisiklik 
kon’Yunkturaviy tartibga solishning vositasi sifatida qaragan kyeynschilardan farqli о‘laroq, ular 
jamg’armalar va investisiyalarning Yuqori darajasini qо‘llab-quvvatlash uchun soliq 
undirmalarining darajasini pasaytirishni talab etdilar. 
Amyerikalik iqtisodchi A.Leffyerning soliq konsepsiyasi ham keng mashhurlik kasb etdi. 
U grafik modyel asosida soliqlarning Yuqori stavkalari iqtisodiy о‘sishning sur’atlarini 
pasaytiradi, degan xulosaga kyeldi. Bu olimning tavsiyalari 1980-1990-yillarda dunyoning 
kо‘pgina mamlakatlarida amalga oshirilgan soliq islohotlarining nyegizini (asosini) tashkil qildi.