Toshkent davlat iqtisodiyot univyersityeti a. Sh. Bekmurodov, Z. A. Abdullayev, B. M. Badalov

9.1-jadval 
Sho„‟ba firmalari o„rtasidagi o„zaro to„lovlar matritsasi,(mln.dollar) 
Mamlakatlarda 
faoliyat 
yuritayotgan 
sho‗‘ba 
firmalariga lozim 
bo‗lgan to‗lovlar 
 
Mamlakatlar hududida joylashgan sho‗‘ba firmalar uchun 
to‗lovlar
 
K
an
ad
a 
Fran
ts
iy
a 
Bu
y
u
k
Br
it
an
iy
a 
Y
ap
o
n
iy
a 
Sh
v
ey
ts
ari
y
a 
A
Q
Sh
G
erm
an
iy
a 
Kanada
–
40 
80 
90 
20 
40 
60 
Frantsiya
60 
– 
40 
30 
60 
50 
30 
Buyuk Britaniya
90 
20 
– 
20 
10 
0 
40 
Yaponiya
100 
30 
50 
– 
20 
30 
10 
Shveytsariya
10 
50 
30 
10 
– 
50 
70 
AQSh 
10 
60 
20 
20 
20 
– 
40 
Germaniya
40 
30 
0 
40 
40 
70 
– 
Manba: 
Mejdunarodniy finansoviy rinok: ucheb. posobie / pod red. d–ra ekon. nauk, prof. 
V.A. Slepova, d–ra ekon. nauk, prof. Ye.A. Zvonovoy.– M.:Magistr, 2007.– 272 s. 
Jadval ma‘lumotlaridan ko‗rinib turibdiki, TMK ning Kanadagi bo‗linmasi 
Frantsiyadagi bo‗linmadan 40,0 mln. dollar, Buyuk britaniyadagi bo‗linmadan 80,0 
mln.dollar va shu tartibda boshqa mamlakatlarda joylashgan bo‗linmalardan qarz. 
O‗z navbatida, Frantsiya va Buyuk britaniyadagi bo‗linmalar mos ravishda 
Kanadagi bo‗linmaga 60,0 va 90,0 mln. dollar qarz.
Modomiki, barcha sho‗‘ba firmalar o‗zaro qarzdorlikka ega ekan,ikkita 
firmaning o‗zaro qarzdorlik farqini o‗zida ifodalovchi bir martalik netting to‗lovini 
amalga oshirish talab qilinadi. Ushbuni hisobga olgan xolda sof to‗lovlar jadvali 
tuziladi. 
Konsolidirlashgan to‗lovlarni o‗tkazish uchun yagona valyuta ekvivalentidan 
foydalaniladi.

---

210 
Netting tizimining barcha jozibadorligiga qaramasdan zamonaviy sharoitlarda 
uni qo‗llanilishi chegaralangan. Amaliyotda ko‗pgina mamlakatlardagi valyutani 
nazorat qiluvchi organlar tomonidan ko‗p tomonlama netting sxemalarini 
qo‗llanilishiga nisbatan cheklovlar kiritilgan.