Fiziologiya so’zi yunoncha bo’lib, tabiiyot ma’nosini bildiradi. XVI asrdan

OVQATNING OG’IZ BO’SHLIG’IDA QAYTA ISHLANISHI
Iste’mol qilingan ovqat og’iz bo’shlig’ida qayta ishlana boshlaydi va ovqatni
maydalash, so’lak bilan namlash, luqma shakllashdan iborat bo’ladi. Faqat ba’zi
moddalar (uglevodlar) kimyoviy jihatdan qayta ishlana boshlaydi xolos, chunki
so’lakda fermentlar faolligi sust, ovqatning og’iz bo’shlig’ida bo’lish vaqti 15-
18 sekund bilan cheklangan.
CHAYNASH
Og’izga tushgan ovqat qattiq bo’lsa, chaynaladi. Ovqatni chaynashda yuqori
va pastki tishlar, chaynash muskullari, til, tanglay, lunj va og’iz bo’shlig’i tubi
ishtirok etadi. Chaynash reflektor akt. Og’izga tushgan ovqat u yerdagi turli
retseptorlarni qo’zg’atadi. Afferent impulslar uchlik nervi orqali uzunchoq
miyadagi chaynash markaziga yetib boradi.
Markazda shakllangan efferent impulslar uchlik nervining efferent tolalari
bo’ylab chaynash muskullariga yetadi. Chaynashni boshqarishda chaynash
muskullarining proprioretseptorlaridan markazga intiluvchi impulslar katta
ahamiyatga ega. Chaynash muskullari juda baquvvat. Ular qisqarganda yuqori
va pastki orasida hosil bo’ladigan bosim o’simlik va hayvon to’qimalaridagi
pardalarni yemirish uchun yetarli bo’ladi.
Chaynalganda ovqat tishlar o’rtasidagi oraliqda bir necha marda ag’dariladi,
maydalanadi, so’lak bilan aralashib, yumshaydi. Ovqat chaynab bo’lingandan
keyin til ustiga yig’iladi, luqma holiga keltiriladi va yutiladi.

---