Microsoft Word avlodlar dovoni ziyouz com doc

www.ziyouz.com kutubxonasi 
50
xirmon kabi uyildi. Umrida oltin-u kumush pullarning bunday katta uyumini ko‘rmagan 
ba’zi odamlarning ko‘zlari qamashib ketdi. 
Hazrat Nizomiddin taxtga chiqib o‘ltirgach, Humoyun oltin va kumush uyumlari oldiga 
keldi-da, shu yerdan turib yangi podshoga ta’zim qildi: 
— Hazratim, biz safarda ekanimizda sodiq odamlarimiz butun viloyatlardan yig‘ib 
tayyorlab qo‘ygan mana shu bir yillik davlat daromadlarini sizga topshirishga ijozat 
bergaysiz! 
Viloyatlardan har yili yig‘iladigan davlat daromadlari qanchalik ko‘p bo‘lishini Nizom endi 
ko‘rmoqda edi. Jimir-jimir yiltirab turgan tangalarning har biri dehqon-u kosiblardan 
qancha zo‘ravonliklar bilan oliq-soliq tarzida undirib olinganikin? Eshkakchi Nizom bu 
tangalar yiltirashida jabrdiyda bechoralarning ko‘z yoshlarini ko‘rganday bo‘ldi. Ammo 
hazrat Nizomiddin besh-olti tuyaga yuk bo‘ladigan shuncha oltin va kumushning o‘z 
ixtiyoriga o‘tganidan mag‘rur. 
Uning chindan ham podsho bo‘lganiga bek-u a’yonlarni Humoyunning ta’zimidan ham 
ortiq ishontirayotgan narsa — gilam ustidagi oltin-u kumush uyumlari edi. Ko‘zni 
yondiradigan bunchalik ko‘p boylik birvarakayiga Nizomiddin hazratlarining ixtiyoriga 
o‘tganligi bek-u a’yonlarga yashin tezligida ta’sir qildi. Zari borning zo‘ri bor, deb bejiz 
aytmaganlar. Boya kinoya bilan qiyshaygan lablar endi darhol to‘g‘rilandi, ko‘zlarda 
jiddiy e’tibor, qiziqish, hatto hayiqish paydo bo‘ldi. 
Taxtga yastanib chordana qurib olgan hazrat Nizomiddin o‘zini podsho deb tan olgan 
o‘nlab ko‘zlarning hayiqishidan g‘ururi ortib, viqor tuyg‘usidan yuragi hapriqa boshladi. 
Shunda avvalgi Nizom uning qulog‘iga sekin shipshiganday bo‘ldi: «O‘zingizni bosing, 
hazrat. Mirzo Humoyun sizga tayinlagan mushkul ishlarni unutmang. Bu beklarning har 
biri yalang‘ochlangan qilichga o‘xshab turibdir. Xato qilsangiz boshingizni kesgay!» 
Hazrat Nizomiddin buni quruq vahima deb o‘ylaydi: «Endi men shu oltin xirmonining 
kuchi bilan eng zo‘ravon beklarni ham o‘z izmimga bo‘ysundirgaymen!» deydi. Nizom 
uni ogohlantiradi: «Muncha katta ketmang, boylik — qo‘lning kiri, xolos. Axir bu oltin 
xirmoni dehqon-u kosiblarning nasibasidan uzib olib yasalgan-ku. Zolim soliqchilar bu 
tangalarni undirib kelguncha qanchadan qancha zulm o‘tkazgan. Faqir eshkakchi bo‘lgan 
paytingizda o‘zingiz ham qanday adolatsizliklarni boshdan kechirganingizni eslang!». 
Bu ichki ovozdan hazrat Nizomiddin xiyol hushyor tortdi-da, qo‘l qovushtirib buyruq 
kutayotgan Turdibekka yuzlandi. 
— Janob vazir! — yangi podshoning ovozi hayajondan titrab eshitildi. — Ganga bo‘yida 
Chausada halok bo‘lgan bek-u navkarlarning yetim-u yesirlari bizdan ko‘mak 
kutmoqdalar. Mana shu yerga uyulgan tangalardan... — hazrat Nizomiddin Humoyun 
bilan oldindan kelishib olgan farmoyishlarni, ayniqsa, raqamlarni bexato aytish uchun bir 
lahza to‘xtab oldi. Har qalay, xotirasining o‘tkirligi ish berdi. Raqamni aniq esladi: — Shu 
pullardan bir yuz-u yigirma ming rupiysi halok bo‘lganlarning yetim-u yesirlariga ro‘yxat 
bo‘yicha rasamadi bilan ulashilsin! 
— Bosh ustiga, hazratim! 
Xazinachi va sarmunshi podshoning og‘zidan chiqayotgan har bir farmoyish va raqamni 
maxsus daftarga yozib olmoqda edi. 
ba’zi bek-u a’yonlar «bu oltin xirmonidan bizga ham kapsan tegsa kerak!» degan umid 
bilan ko‘zlarini lo‘q qilib turishibdi. Odat bo‘yicha, ular yangi taxtga chiqqan podshodan 
in’omlar olib o‘rganishgan. 
— Janob xazinachi! — dedi hazrat Nizomiddin. — Katta barkashlardan birini oltinga, 
yana birini kumushga to‘latdirib, mana shu davra bo‘ylab aylantiring. Har bir bek-u 
mulozim o‘ng kaftiga siqqanicha oltin-u, chap kaftiga siqqanicha kumush olsin! 
Bir vaqtlar eshkakchi Nizomni nazar-pisand qilmay oyog‘i bilan ko‘rsatib yurgan bek-u 

---

Humoyun va Akbar – Avlodlar dovoni (roman). Pirimqul Qodirov