www.ziyouz.com kutubxonasi
196
Biroq bu fillarni minib borayotgan filbonlar orasida keksa La’l Chandning tarbiyasini
olgan, uning o‘g‘li Bhishanga do‘st bo‘lgan, shu tufayli Akbarga zimdan yon bosadigan
hind mahavatlari bor edi. Ular mast fillarning yo‘l tanlamasdan botqoqlik orqali hujumga
borayotganini sezsalar ham, o‘zlarini sezmaganga soldilar. Oldingi fillar botqoqqa botib
yurolmay qoldilar. Orqadagilari boshqa yoqqa burilib, to botqoqlikni aylanib o‘tgunlaricha
Pirmuhammad atka va Aliqulixonlar Valibekni ham, Bayramxonning boshqa yuzlab bek-u
navkarlarini ham qirib tashladilar. Bayramxon qolgan qutgan ozgina odami bilan tog‘
tomonga chekindi va qoyatosh ustiga qurilgan Tilvor qal’asiga kirib, uning darvozasini
bekittirdi.
Qasoskor Pirmuhammad atka qal’ani uch ming qo‘shin bilan o‘rab oldi. Agrada
boshlangan suv toshqini go‘yo shu tog‘largacha ko‘tarilib kelganday bo‘ldi. Qal’a nochor,
zahira yo‘q, Bayramxonning elliktagina odami qolgan. Pirmuhammad atka boshliq
qo‘shin bu qal’aga selday yopirilib kirishi va Bayramxonni halok etishi yoki asir olib,
qo‘lini orqasiga bog‘lab chiqishi muqarrar edi...
Bu dahshali toshqinni boshlagan Akbar uni chindan idora etolmay qoldi-yu, uzoqdan
turib, Bayramxonga yana yordam qo‘lini cho‘zdi.
Oq bayroq ko‘targan elchi Akbarning qisqagina maktubini qal’aga olib kirib,
Bayramxonga topshirdi. Xatning boshidagi:
«Xonbobo! — so‘zi Bayramxonga mas’ud kunlarini eslatib, vujudiga nurli bir harorat
berganday bo‘ldi.— Ishoning, xonadonimizga qilgan avvalgi yaxshiliklaringizni men
keyingi dilsiyohliklarning barchasidan baland qo‘ygaymen. Sizning qoningizga tashna
qasoskorlar borligi rost. Menga imkon bering, sizni ularning tajovuzidan qutqaray. Ne
shartingiz bo‘lsa, ayting, faqat endi adovatni bas qilaylik, boshqa qon to‘kilmasin. Bu
farmon emas, balki iltimos!»
Bayramxon Akbar cho‘zayotgan qo‘lni bu gal qaytarolmadi. Akbar uni faqat vaqtincha
qutqarishi va himoya qilib turishi mumkin, Bayramxon buni bilardi. Ammo lashkarboshi
bo‘lib olgan Pirmuhammad atka Bayramxonni yo‘q qilmaguncha tinchimasligi aniq edi.
Javob xatida Bayramxon Akbarga faqat bittagina iltimosini aytdi: «Pirmuhammad atka
mendan iloji boricha uzoqda yursin. Munimxon, xolisroq odam kelib meni huzuringizga
olib borsa, qaytishga rozimen».
Oradan ikki kun o‘tgach, Tilvor qal’asini qamal qilib yotgan qo‘shin Akbarning farmoni
bilan Agraga qaytarildi. Oltmish yashar nuroniy mo‘ysafid Munimxon Bayramxonni
Tilvordan olib chiqqanda suv toshqini go‘yo bosilgan, hammayoq tinchib qolgan edi.
______________
* D u o b a — ikki suv oralig‘i.
* E l l i k m i l — sakson kilometrga yaqin.
* * *
Bir vaqtlar Humoyunning Komron bilan yarashgan paytini ko‘rgan Akbar, saroyga
Bayramxon qaytadigan paytda oyoq tagiga chiroyli poyandoz to‘shatdi. Bayramxon shu
poyandoz oldiga kelib otdan tushdi-yu, Akbarning taxti qo‘yilgan joygacha yuz qadam
masofani qirmizi poyandoz ustidan yurib bordi. Akbarga yaqinlashganda bir tizzasini
yerga qo‘yib yukunmoqchi bo‘ldi. Shunda Akbar unga peshvoz chiqib, qo‘lidan oldi-da,
o‘rnidan turg‘azdi, unga quchoq ochib:
— Xonbobo! — dedi.
Bu qadar iliq munosabatni kutmagan Bayramxon Akbarni bag‘riga olib, yuzini uning
yelkasiga bosdida, yig‘lab yubordi.
Humoyun va Akbar – Avlodlar dovoni (roman). Pirimqul Qodirov
Do'stlaringiz bilan baham: |