O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta ′ lim vazirligi

Keksalarning oqilona ovqatlanishi 

Ma‘lumki,  odam  yoshi  oshib  borishi  bilan  uning  vujudidagi 

barcha  tizim  va  a‘zolarning  funksiyalari  tegishli  hujayra  va 

to‘qimalardagi  fiziologik  jarayonlarning  kuchsizlanishi  bois  zaiflasha 

boshlaydi.  Bu  holat  ertami-kechmi  hammada  ham  uchraydigan  narsa, 

lekin  ovqatlanish  madaniyatiga  og‘ishmay  amal  qilish  yo‘li  bilan 

qarishning  muddatidan  oldin  yuz  berishini  bartaraf  qilish  mumkin. 

Keksa  kishilarning  oqilona  ovqatlanishi  borasidagi  ilmiy  tavsiyalarni 

kundalik  hayotda  qo‘llash  ularning  nafaqat  sog‘lig‘ini  kafolatlaydi, 

ayni  paytda ular umrni uzaytiradi, mazmunli hayot kechirishlari hamda 

serunum mehnat qilishlariga sabab bo‘ladi. 

Keksayib  borish  bilan  dastavval  tanadagi  moddalar  va  energiya 

almashinuvi  susaya  boshlaydi.  Bu  holat  asosiy  almashinuvning 

pasayishida,  o‘zlashtiriladigan  kislorodning  kamayishida,  oqsil,  yog‘ 

va  uglevodlar  almashinuvining  susayishida  hamda  jigar,  buyrak,  yurak 

kabi a‘zolar to‘qimalarida oksidlanish jarayonini amalga oshiradigan 

fermentlar faolligining zaiflashuvida o‘z aksini topadi. 

Qarilik  alomatlarining  biologik  muddatidan  oldin  ro‘y  berishiga 

olib keladigan asosiy sabablardan biri bu keksaya boradigan odamlarda 

tez-tez  uchrab  turadigan  quvvat  muvozanatining  buzilish  holatidir. 

Ya‘ni  kishi  ovqatni  ehtiyojdan  ko‘p  iste‘mol  qiladi,  boshqacha 

aytganda,  yeyiladigan  taomlarida  mavjud  bo‘ladigan  umumiy  quvvat 

vujudning  turli  xil  faoliyatlari  uchun  sarflanadiganidan  ko‘p  bo‘ladi. 

---

369 

 

Tabiiyki,  odam  30-40  yoshdan  keyin  bolaligidagidek  yugurib-elib 

yurmaydi,  transport  vositalaridan  ko‘proq  foydalanadigan  bo‘lib 

qoladi,  ko‘proq  o‘tirib  bajaradigan  ishlar  bilan  mashg‘ul  bo‘ladi. 

Lekin  yeydigan  ovqati  aksariyat  holda  yoshlik  vaqtidagidan 

qolishmaydigan, ayrim hollarda ko‘p  ham bo‘ladi. Natijada  semirish 

alomatlari paydo bo‘ladi, tanani yog‘ bosib to‘lishadi, kam harakat 

qiladi. Semirish kishi sog‘lig‘i uchun zararli, ularning yurak, buyraklar, 

jigar,  tana  mushaklari  orasida,  me‘da-ichaklari  atrofida  yog‘ 

to‘planadi,  oqibatda  turli  xil  xastaliklar  (gipertoniya,  ateroskleroz, 

yurakning ishemik kasalligi, qandli diabet va boshqalar) kelib chiqadi. 

41-jadval