Matematika fani bo‘yicha o‘zbekiston respublikasi uzluksiz ta’lim milliy o‘quv dasturlari ta’lim sifatini nazorat qilish davlat inspeksiyasi

V SINF
KOD
SONLAR VA AMALLAR
5.CA.1
–  natural  son  tushunchasini,  nol,  O‘nli  sanoq  sistemasini  (sanoq  sistemasi 
haqida ma’lumot) biladi, Natural sonlarni son nurida tasvirlaydi. Natural sonlarni 
taqqoslaydi, chamalaydi va yaxlitlaydi;

---

49
5.CA.2
– ikki son yig‘indisi topadi.
 
Qo‘shishda o‘rin almashtirish va guruhlash qonun-
larini qo‘llaydi. Natural sonni uning xona birliklar yig‘indisi ko‘rinishida tasvir laydi;
– ikki son ayirmasini topadi. Ikki nuqta orasidagi masofani o‘lchaydi
5.CA.3
–  natural  sonlarni  ko‘paytiradi.  Ko‘paytirishning  o‘rin  almashtirish  va 
guruhlash xossasi, taqsimot qonunlarini qo‘llaydi:
a) natural sonlarni bo‘ladi.  Bo‘lish xossalari, bo‘lish amali natijasini ko‘paytirish 
orqali tekshiradi. Ko‘paytirish amali natijasini bo‘lish orqali tekshiradi. 
b) noma’lum ko‘paytuvchini, noma’lum bo‘linuvchini, noma’lum bo‘luvchini 
topadi. 
c) ko‘paytma va bo‘linmani chamalab tekshiradi. Qoldiqli bo‘lishni biladi;
5.CA.4
5.CA.5
– amallarni bajarish tartibi (algoritmi)ni biladi;
5.CA.6
– sonli ifoda va uning qiymatini, Harfli ifoda va uning son qiymatini topadi;
–  qavslarni  ochish.
 
Umumiy  ko‘paytuvchini  qavsdan  tashqariga  chiqarish 
qoidasini biladi;
5.CA.7
– sonning kvadrati va kubini topadi; 10
2 
gacha yoddan biladi.
5.CA.8
–  tenglamani  yechadi.  Noma’lum  qo‘shiluvchini,  noma’lum  ayriluvchini, 
Noma’lum kamayuvchini topadi. Yig‘indi va ayirmani chamalab tekshiradi;
5.CA.9
–  matnli  masalalarni  mulohaza  yuritib  yechadi.  Masalarlani  tenglama  tuzib 
 
yechadi;
5.CA.10
a) to‘g‘ri va Noto‘g‘ri kasrlarni farqlaydi; 
b) bo‘lish amali kasr chizig‘i ekanini biladi; 
c) bir xil maxrajli kasrlarni taqqoslaydi.
5.CA.11
– bir xil maxrajli kasrlarni qo‘shadi va ayiradi;
5.CA.12
– aralash sonni butun va kasr qismini topadi. Sonlar nurida aralash sonlar
-
ni  tasvirlaydi.  Noto‘g‘ri  kasrni  aralash  songa  va  aralash  sonni  noto‘g‘ri  kasrga 
aylantirish algoritmlarini biladi.
5.CA.13
–  o‘nli  kasrlarni  yozilishi  va  o‘qilishini  biladi.  Sonlar  nurida  o‘nli  kasrlarni 
tasvirlaydi. O‘nli kasrlarni taqqoslay oladi.
5.CA.14
–  o‘nli  kasrlarni  qo‘shadi  va  ayiradi.  O‘nli  kasrni  xona  birliklari  yig‘indisi 
ko‘rinishida tasvirlashni biladi. Sonlarni xona birliklarigacha yaxlitlay oladi.
5.CA.15
a) o‘nli kasrlarni natural songa ko‘paytirishni, o‘nli kasrlarni 10, 100, 1000, … 
sonlarga ko‘paytirishni; 
b)  o‘nli  kasrlarni  natural  songa  bo‘lishni,  o‘nli  kasrlarni  10,  100,  1000,  … 
sonlarga bo‘lishni;  
c) o‘nli kasrlarni ko‘paytirishni, o‘nli kasrlarni o‘nli kasrlarga bo‘lishni, 
d) o‘nli kasrlarni 0,1 0,01 0,001 … sonlarga ko‘paytirish va bo‘lishni biladi;