Matematika fani bo‘yicha o‘zbekiston respublikasi uzluksiz ta’lim milliy o‘quv dasturlari ta’lim sifatini nazorat qilish davlat inspeksiyasi

IV SINF
KOD
SONLAR VA AMALLAR
4.CA.1
–  1.000.000  gacha  bo‘lgan  sonlarni  o‘qiydi,  yozadi,  tartiblaydi,  sanaydi, 
taqqoslaydi  besh  xonali  sonlarni  xona  birliklari  bo‘yicha  yoyilmasini  yozish 
uchun xona birliklari qiymatidan foydalanadi sonni ikki son yig‘indisi ko‘rinishida 
tasvirlash va yoyishning turli usullardan foydalanib yig‘indi ko‘rinishida ifodalaydi 
va buni tenglik shaklida yozadi.
4.CA.2
–  to‘rt  xonali  sonni  xona  birliklari  yig‘indisi  ko‘rinishida  tasvirlaydi.  To‘rt 
xonali sonlarni taqqoslashda xona birliklarining o‘rnini biladi; 
4.CA.3
– natijasi 10 000 ichida bo‘lgan ikki, uch va to‘rt xonali sonlar ustida qo‘shish 
va ayirishning usullarini biladi;
4.CA.4
– sonlarni 10, 100, 1000 ga og‘zaki ko‘paytiradi va bo‘ladi. Uch va to‘rt xonali 
sonlarni yozma ko‘paytiradi. Yechimlarni kalkulator yordamida tekshiradi. 
Kalkulator yordamida ko‘paytirish va bo‘lishni biladi;
4.CA.5
– ko‘paytirishni  bo‘lish,  bo‘lishni  ko‘paytirish  yordamida  tekshirishni  biladi. 
Qoldiqli bo‘lishni tekshiradi;
4.CA.6
– sonni uning xona qo‘shiluvchilari yig‘indisi ko‘rinishida ifodalaydi. Million 
ichida ko‘p xonali sonlarni taqqoslaydi;
4.CA.7
– million ichida qo‘shish va ayirish amallarini bajaradi;.
4.CA.8
– hisoblashlarda qo‘shishning o‘rin almashtirish va guruhlash xossasini qo‘llay 
oladi. Qo‘shish va ayirishni o‘z ichiga olgan 2 - 3 amalli ifodalarni yechadi;
4.CA.9
– 5x+3=28, 13-4x=1, x:2+1=4, 1+x:3=10 ko‘rinishidagi tenglamalarni yechadi va 
natijalarini tekshiradi. Masalalarni tenglamalar yordamida yechadi;
4.CA.10
– harakatga, vaqt, masofa, tezlikni topishga doir sodda masalalarni yechadi;
4.CA.11
– sonlarni o‘rta arifmetigini topishga doir sodda masalalarni yechadi;
4.CA.12
– xalqaro o‘lchov biliklari (S-… M-... L-… X-… XL-…) orasidagi bo‘gliqlikni biladi; 
4.CA.13
– ko‘paytuvchilar  va  ko‘paytma,  bo‘linuvchi,  bo‘luvchi  va  bo‘linma  orasidagi 
o‘zaro bog‘lanishlarni biladi;
4.CA.14
– million ichida ko‘paytirish va bo‘lish amallarini bajaradi;
4.CA.15
–  ko‘paytirishning  o‘rin  almashtirish,  guruhlash  va  taqsimot  xossalarini 
hisoblashda qo‘llaydi;
4.CA.16
– kattaliklar orasidagi bog‘lanishlarni formulalar (P=2(a+b), S=a
∙
b, s=
υ∙
t) yor
-
damida ifodalaydi. Kattaliklar orasidagi bog‘lanishlarga oid masalalarni yechadi;

---

48
4.CA.17
– qo‘shish, ayirish, ko‘paytirish va bo‘lishni o‘z ichiga olgan 3 va 4 amalli (qavs
-
li va qavssiz) sonli ifodalarni yechadi;
4.CA.18
– kasrlarni o‘qiydi va yozadi. Kasrning surati va maxraji. To‘g‘ri va noto‘g‘ri kas
-
rlarning farqiga boradi. Kasr son sonning ulushi ekanligini biladi, kasrlarni model
-
larda ifodalaydi;
– maxraji 2, 3, 4, 5, 6, 8, 10, 12 bo‘lgan kasrlarni hosil qiladi. Son nurida birlik 
kesmani ifodalaydi;
– sonning qismini (bo‘lagini), Qismiga ko‘ra sonni topadi; 
– maxraji 2, 3, 4, 5, 6, 8, 10, 12 bo‘lgan kasrlarni qo‘shadi va ayiradi;
4.CA.19
– kasrlarni modellar yordamida taqqoslaydi;
4.CA.20
– aralash sonlarni biladi. Uning butun va kasr qismini aytadi. Sonlarni sonlar 
nurida tasvirlaydi;
4.CA.21
– maxraji 10 va 100 bo‘lgan o‘nli kasr ekanligini taniydi, yozadi va o‘qiydi. Max
-
raji 10 va 100 bo‘lgan o‘nli kasrlarni taqqoslaydi va tartiblaydi. O‘nli kasrlarni mo
-
dellarda (pul munosabatlarida) ifodalaydi;
– o‘nli kasrlar ustida qo‘shish va ayirishni biladi;