«sharq» nashriyot-matbaa aksiyadorlik kompaniyasi

Xalqaro odatlar
Birlashgan Millatlar Tashkiloti
Xalqaro sudining 38-moddasida 
«
huquqiy norma
sifatida qabul qilingan umumiy amaliyot
»
ning dalili
deb  belgilangan.  Xalqaro odat normalari o‘z ichiga
yurish-turish qoidalarini oladi. Bu qoidalar xalqaro
huquqiy muno 
sabatda uzoq yillardan beri qo‘llanib
keladi va xalqaro huquq subyektlari tomonidan tan
olingan. Masalan, 1968-yilda qabul qilingan Yadroviy
qurolni tarqatmaslik to‘g‘risidagi shartnomada bugun
ko‘p davlatlar ishtirok etmaydi. Lekin uning barcha
davlatlar uchun majburiy normalar sifatidagi qoidalari-
ni tan olish bugungi kunda keng tasdig‘ini topmoqda
1
.  
Xalqaro tashkilotlarning qarorlari bugungi kunda
xalqaro davlatlar tomonidan siyosiy, iqtisodiy, harbiy,
sog‘liqni saqlash, transport va boshqa sohalar bo‘yicha
shartnomalar asosida tuzilishi mumkin. Masalan, Islom
Karimov 
«
Mamlakatimizni modernizatsiya qi 
lish va
kuchli fuqarolik jamiyati barpo etish – ustuvor
maqsadimizdir
»
mavzudagi ma’ruzasida
2
, afg‘on mu 
-
ammosi yechimini faqat harbiy yo‘l bilan emas, balki
siyosiy yo‘l bilan hal etishni taklif qildi. Bu mojaroni hal
etish maqsadida 
«
6+3
»
guruhini tuzish, 
«
Bu guruhga
Afg‘o niston bilan qo‘shni bo‘lgan davlatlar, AQSH va
Rossiya hamda NATO tashkilotining vakolatli vakillari
kirishi nazarda tutiladi
»
3
,  degan taklif kiritildi. 
1 
I. I. Lukashuk, A. X. Saidov.
Hozirgi zamon xalqaro huquq
nazariyasi asoslari. T.: «Adolat», 1996.
2 
Islom Karimovning O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi
Qonun chilik palatasi va Senatining qo‘shma majlisidagi ma’ruzasi.
27-yanvar 2010-yil.
3
Islom Karimov.
«Mamlakatimizni modernizatsiya qilish va
kuchli fuqarolik jamiyati barpo etish — ustuvor maqsadimizdir».
T.: «O‘zbe kiston», 2010. 19-bet.
IX  b o b.
Xalqaro huquq
6 —H
u
q
u
qsh
u
noslik

---

146
Huquqshunoslik
Xalqaro huquq manbalariga davlatning ichki
qonun i, sud qarorlari, olimlarning xalqaro huquq
sohasi dagi ta’limotlari ham kiradi. Bunda xalqaro
tashkilotlar o‘z nizomlarini, rezolyutsiyalarini qabul
qilishlari mumkin. Masalan, BMTning siyosiy va axlo-
qiy ahamiyatga taalluqli bir qancha rezolyutsiyalari
mavjud. Bu rezolyutsiyalar yuridik kuchga ega emas.
Lekin u yoki bu davlat bu rezolyutsiyalarni o‘zlarida
bajarishlari, albatta, inson huquqlarining himoya qili 
-
nishiga, xalqaro miqyosda demokratiyaning yanada
rivojlanishiga olib keladi. Xalqaro sudlar tomonidan
qabul qilingan qarorlar esa, odatda yangi normalarni
ishlab chiqishda u yoki bu davlat tomonidan e’tiborga
olinishi mumkin. 
Ma’lumki, qonun-hujjatlarni ishlab chiqishda
olim larning hissasi katta. Olimlarning xalqaro
huquq  sohasidagi ta’limotlarini o‘rganib, ular tomo -
ni dan taklif etilgan xalqaro munosabatlarning yechi-
mini topishga, inson huquqlarini himoya qilish,
tinchlikni saqlash va boshqa masalalar bo‘yicha fikr-
lari inobatga olinadi.