Muallifdan

 
3. Ovoz va shovqinning ishtirokiga ko‘ra.
 
 
 
 
 
 1. Hosil bo‘lish o‘rni
ga ko‘ra undoshlar quyidagicha:  
a) lab undoshlari 
Lab-lab: b, p, m (v) 
 
Lab-tish: v, f 
 
 
Til oldi: d,t,n,l,r,z, sh, ch, j 
b) til undoshlari 
Til o‘rta: y 
 
 sayoz til orqa: k,g,ng 
til orqa: 
 chuqur til orqa: q,g‘,x 
v) bo‘g‘iz undoshi: 
h 
 
 2. Hosil bo‘lish usuli
ga ko‘ra
 
undoshlar quyidagilarga ajratiladi: 
a)  portlovchi  undoshlar: 
b,  p,  d,  t,  q,  k,  g
.  Bunday  undoshlar 
talaffuzida  o‘pkadan  chiqayotgan  havo  oqimi  og‘iz  bo‘shlig‘idagi 
to‘siqdan portlab chiqadi; 
b) sirg‘aluvchi undoshlar: 
v, f, g‘, z, s, sh, j, y, x, h
. Bu undoshlar 
talaffuzida  o‘pkadan  chiqayotgan  havo  oqimi  og‘iz  bo‘shlig‘idagi 
to‘siqdan sirg‘alib chiqadi. 
v) qorishiq (affrikat), portlovchi-sirg‘aluvchi undoshlar: 
ch,j,s
. Bu 
undoshlar ham portlab, ham sirg‘alib chiqadi. 
 m,n,ng
  -  burun  tovushlari.  Bu  tovushlar  talaffuzida  havo 
oqimining bir qismi burun bo‘shlig‘idan chiqadi.  
 
l
-yon tovush, til- tanglay tovushi: havo oqimi tilning ikki yonidan 
sirg‘alib chiqadi.  
 
r
-titroq tovush, til uchining titrashidan hosil bo‘ladi. 

---

Xolmanova Z. Tilshunoslikka kirish 
 
www.ziyouz.com
 kutubxonasi 
70 
70