“Pragmatika’’ (pragma – ish, harakat) aslida falsafiy tushuncha bo’lib, u Sokratdan oldingi davrlarda ham qo’llanishda bo’lgan va keyinchalik uni J

I zo h   ma zmu n li   ma tnd a

  a yt ila d ig a n  fi k r ning   is ho na r lilig in i  t a ’min la s h  

uchun  turli  dalil  va  izo hlar  kelt irilad i.  Aso slash,  isbot lash,  o’zini  oqlashga  

u r in is h  yo k i  himo ya   ma q s a d id a   ha r  xil  d a lil  yo k i  va jla r n i  k e lt ir is h  iz o h 

maz mu nli  yo ki  argument li  mat n  turining  o ’ziga  xo s  jihat lar idan  hiso blanad i.  

Fikr  bilan  kelt irilga n  dalil  o ’rtasida  mant iq iy  bo g’liq likning  bo ’lishi  muhim 

s a na la d i.   B u nd a y  ma t nd a  c hu nk i,   z ero ,  a s lid a ,   s hu ning   u c hu n,  t o ’g ’r is in i 

(o chig’ini, 

ro st ini) 

ayt gan da, 

e s hit is h img a  

q a ra g a nd a, 

bilis h imc ha ,  

taxminimc ha  kabi    bir lik lar  qo ’llanilg anlig ini  ko ’ramiz.  Kito bxo nni  yo ki 

t ing lo vchini  isho nt irish  aso siy  maqsad  bo ’lganlig i  uchun  sh u nga  mo s  ritorik 

u s lu b  t a nla na d i.   B ad iiy  t a s vir   vo s it a la r id a n   fo yd a la n ila d i.   G ap la r n ing ,  

to’g’rirog’i,  mikro mat nlarning  o ’zaro  zic h   bo g’langanlig i  va  ta’kid  o xang i 

s e z ilib  t ur a d i.   M a s a la n,   q u yid a g i  p a r cha n ing   ik k inc h i  o br a z i  a na   s hu nd a y 

odamlarning t irnoqcha “nuqso n” nini ha m t uyadek qilib ko ’rsatar edi: umuman,  

iz o h  ma z mu n li  ma t nd ir :  

M e n  u ni ng  bo s h li g’i ga  s o di ql ig i  u c hu n  be s h  ke t di m.  A mm o  b i r  a n di s ha 

g’ashimni keltirdi: ilgari, huv ilgari shunaqa deyishsa, e’tiroz bildirmas edim.  

Chunki  rayko’m  kotibi  –  hokim,  xoqon  edi!  Panada  bilganini  qilib, 

o c hi q da   x o’ ja li k  r a hb a rl a ri ni n g  re st o r ang a   k i ri s hi  i s ti s n o  ho l  ed i.  Am m o  hi lv at  

go’shalarda 

ular 

qilgan 

ishni 

o’sha 

xonlar 

ham 

qilolmagan -

o v

…(Sh.Xo lmirzaev, “Quyo sh-ku fa lakda kezib  yuribd i” hiko yasi)