Gidromeliorativ

Gidromonitorlar bilan gruntni qazish
Gidromonitorlar  kompakt  suv  oqimini  tashkil  qilish  va  uni 
zaboyning zarur bo‘lgan nuqtasiga yo‘naltirish uchun xizmat qiladi.
Gruntni suv oqimi bilan yuvish uchun qo‘l bilan va masofadan 
boshqariladigan,  o‘ziyurar  va  o‘ziyurmas  hamda  ishchi  bosimi 
turlicha qiymatli gidromonitorlar qo‘llaniladi.
Qurilishda  foydalaniladigan  gidromonitorlar  quyidagi  para 
metrlari bilan tavsiflanadi: kirish teshiklarining diametri 250-500 mm; 
almashinuvchi nasadkalar diametri 50-175 mm; ishchi bosim 1-2,5 
MPa; suv sarfi 1500-4500 m
3
/soat.
Suv oqimi bilan gruntning yuvilish jadalligi ko‘pgina faktorlarga 
bog‘liqdir. Nasadka orqali suv sarfi, ishchi boism, nasadka diametri 
va zaboy balandligi oshishi bilan gruntning yuvilish jadalligi oshadi. 
Gruntlar  bog‘lanishi  va  zaboygacha  bo‘lgan  masofa  oshganda, 
yuvilish jadalligi susayadi.
Gidromonitorlar bilan gruntni ikki usulda: qarama-qarshi va yo‘l-
yo‘lakay zaboy bilan qazish mumkin.
Gidromonitorni qazish uchun zarur bo‘lgan uskunalar qazilma 
hajmi, ishlarni bajarish muddati, grunt xossalari, uskuna parametrlarini 
hisobga olgan holda tanlanadi.
Gidromonitorning zaruriy ish unumdorligi:
Q 
= 
q         
⋅
K
not
                                           
(2.14)
Bu yerda: q – suvning solishtirma sarfi, m
3
;
V – qazilma hajmi, m
3
;
T – 
reja bo‘yicha ishlarni bajarish muddati, soat;
K
b
 – 
ish vaqtidan foydalanish koeffi tsiyenti (K
b
 = 0,7–0,9);
K
not
 – 
notekislik koeffi tsiyenti (K
not
 = 1,1–1,2)
Gidromonitorli ishlar vaqtinchalik harakatlanuvchi yoki yig‘ma-
yoyma inventar nasos moslamalar yordamida suv bilan ta’minlanadi.
V
TK
b

---

59