Gidromeliorativ

Sifatli to‘kma to‘g‘onlar va dambalarni suvga grunt  
to‘kish yo‘li bilan qurish
Sifatli to‘kma to‘g‘onlar va dambalarni har qanday bog‘lanishli 
gruntlarni suvga qatlamma-qatlam to‘kish yo‘li bilan qurish mum- 
kin (2.11-rasm).
Asosiy qurilish ishlari quyidagi ketma-ketlikda bajariladi:
–  zaminni  tayyorlash,  uni  grunt  yotqiziladigan  xaritalarga 
(cheklarga) ajratish;
– grunt yotqizish xaritalarining konturi bo‘ylab kichik dambalar 
qurish;
– cheklarga suv to‘ldirish;
– grunt yotqizish xaritalarida suvga grunt to‘kish.
Bu usul to‘kma to‘g‘onlar va dambalarni quruq usulda qurishda 
bajariladigan gruntni tekislash va shibbalash kabi qurilish ishlarini 
istisno etadi. Grunt o‘z og‘irligi ta’sirida va grunt ustidan transport 
qatnashi natijasida shibbalanadi.

---

55
Suvga grunt to‘kishni yomg‘irli havoda, agar suv isitilsa, manfiy 
haroratda ham bajarish mumkin. Bu qurilish davrini uzaytirishga 
imkoniyat yaratadi.
Grunt yotqizish xaritalarining o‘lchamlari, odatda, grunt oqimi 
hajmiga qarab tayinlanadi. To‘kiladigan grunt qatlamining qalinligi 
chekdagi suvning chuqurligi 
h 
ga bog‘liq bo‘ladi. To‘kilayotgan 
qatlamning  quruq  zaxirasi  ∆
h 
gruntlarning  xossalariga  va 
mashinalarning yuk ko‘tarish qobiliyatiga bog‘liq 
bo‘ladi. Chekdagi 
suvning chuqurligi, asosan, kichik dambalarning suvni grunt yotqizish 
xaritasida saqlab turish qobiliyatiga bog‘liq bo‘ladi.
2.11-rasm.