Gidromeliorativ

Gruntni gidravlik usulda tashish
Gidravlik usulda gruntni tashish o‘zi oqar (nov va kanallar 
bo‘yicha) yoki bosimli (quvurlar bo‘yicha) usulda amalga oshiriladi.
Pulpa  uzatkich  sifatida  o‘zi  oqqanida  tuproq  kanallar  va 
novlardan, bosim ostida oqqanida quvurlardan foydalaniladi. Novlar 

---

60
yog‘och, metall yoki temir-betondan, quvurlar esa metalldan qilingan 
bo‘ladi.
Pulpa  uzatkich  tubiga  cho‘kmasdan  hisobiy  diametrli  zar-
rachalarni tashishni ta’minlaydigan oqimning eng kichik tezligi kritik 
tezlik deyiladi.
Kritik tezlikdan kichik tezliklarda zarrachalar uzatkich tubiga 
cho‘kadi, bu pulpani o‘tkazayotgan ko‘ndalang kesim yuzining 
kamayishiga va bosim yo‘qolishining oshishiga olib keladi.
Kritik  tezlikdan  katta  tezliklarda  pulpani  tashish,  bosim 
yo‘qolishining keskin o‘sishiga, energiyani ko‘p sarflashga va pulpa 
uzatkichning ishdan chiqishiga olib keladi.
Pulpa uzatkichlarning gidravlik hisobi kritik tezlikni 
vkr, 
pulpa 
uchun uzunlik bo‘yicha solishtirma bosimning yo‘qolishini 
iy
u
k 
va 
pulpa uzatkich ko‘ndalang kesimining o‘lchamlarini aniqlashga 
yo‘naltirilgan.
Kritik tezlik quyidagi ifoda orqali aniqlanadi:
                              
(2.15)
Bu yerda: 
                           
- pulpa uzatkich diametri, m;
S
0
 = (γ
n
 
– γ
0
) / 
(
γ
t
 
– γ
0
) – pulpaning hajmiy konsentratsiyasi 
ko‘rsatkichi;
Q
n
 - 
pulpa bo‘yicha sarf, m
3
/s;
γ
n
,