Samarqand davlat universiteti kasbiy ta’lim fakulteti

 

 

Metallarni bolg‘alash Umumiy ma’lumot

 

Qizdirilgan metallni bolg‘a bolg‘alashning bolg‘a zarbi (yoki press bosmi) 

ta’sirida deformatsiyalash jarayoni erkin bolg‘alash deb ataladi. Bolg‘alash 

natijasida zarur shaklli pokovka olibgina qolmay,uning strukturasi, 

binobarin, xossasi ham yaxshilanadi. Shuning uchun og‘ir sharoitda 

ishlovchi mashina detallar zagotovkalari (tishli g‘ildiraklar, turbina  

rotorlari, disklari, vallari, shatullari) erkin bolg‘alash yo‘li bilan olinadi.  

Odatda, zagotovka sifatida og‘irligi 1 t gacha bo‘lgan pokovkalar uchun 

so‘rt prokat mahsulotlaridan, og‘rligi 2–3 t li pokovkalar uchun metal 

prokatlaridan va og‘irligi 200 t va undan ortiq bo‘lgan yirik pokovkalar 

olishda quymalardan foydalaniladi. Pokovkalar kamdan kam dastaki, 

ko‘proq mashiyalarda bolg‘alash yo‘li bilan olinadi. Dastaki bolg‘alash 

usulining ish unumi haddan tashqari pastligi sababli undan, asosan, 

ta’mirlash ishlari, mayda pakovkalar olishdagina foydalaniladi. Mashinada 

bolg‘alash usuli pakovkalarini ko‘plab ishlab chiqarishda va katta 

pokovkalar olishda keng qo‘llaniladi.