N. X. Ermatov, D. G‘. Azizova, N. M. Avlayarova, B. Yu. Nomozov, R. S. Bekjonov, A. I. Abdiraz а kov, M. X. Ashurov

Bosimlar farqi 
o‘
zgarmas sarf 
o‘
lchagichlar. 
Bosimlar 
farqi  o‘zgarmas  sarf  o‘lchagichlar–
  rotametrlar  laboratoriyalarda  va 
sanoatda  keng  ishlatilib,  toza  hamda  biroz  ifloslangan  bir  jinsli  suyuqlik  va 
gazlarning sarfini o‘lchashga mo‘ljallangan.
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
III.6
–rasm. Ko‘rsatishlarni masofaga elektr
-
differensial transformator yordamida 
uzatadigan rotametr sxemasi. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
III.7
–
rasm. Shisha naychali rotametr
. 
 
 
Asbobning  ishlash  prinsipi  o
‘
lchanayotgan  muhit  oqimining  pastdan  yuqoriga 
o
‘
tishida  konussimon  naycha  ichiga  joylashgan  qalquvchining  vertikal  (tik)  siljish 
holatiga asoslangan. 

---

38 
 
Laboratoriya  va  sanoatda  shisha  (sarfni  joyida 
o‘lchaydigan)  va  metalldan 
yasalgan rotametrlar chiqariladi. 
Konussimon 
naychali  shisha  rotatametrlar  suv  bo‘yicha 
3000
 
l/soat
  va  havo 
bo‘yicha 
40
 
m
3
/soat
 
o‘lchov chegarasiga; 0,6 mPa (
6 kgk/sm
2
) gacha ishchi bosimga 
mo‘ljallangan.
 
III.6-
rasmda  ko‘rsatishl
arni  masofaga  elektr  differensial-transformator  orqali 
uzatadigan rotametr sxemasi keltirilgan. Rotametrning o‘lchash qismi diafragma 
2
 va 
silindrik metall korpus 
1
 dan iborat. 
Diafragma 
2
 teshigida shtok 
4
 ga bikr qilib 
o‘rnatilgan konussimon qalquvchi
 
3
 
harakat  qiladi.  Shtokning  ustki  qismida  differensial  transformatorli  o‘zgartgichning 
o‘zagi 
5
 
o‘rnatilgan.  O‘
zak  naycha 
6
  ichida  joylashgan,  naycha  tashqarisida  esa 
o‘zgartgichning g‘altagi 
7
 bor. 
Sh
kalasiz  rotametlar  ko‘rsatuvchi  yoki  qayd  qiluvchi  ikkila
mchi  differensial-
transformatorli asbob tarkibida ishlatiladi. Rotametrlar ortiqcha ish bosimi ta’siridagi 
muhi
t  sarfini  o‘lchash  uchun  (6,27 
MPa)  chiqariladi.  Bu  asboblar  kattaroq  ortiqcha 
bosimlarga  ham  mo‘ljallab  chiqariladi.  Bundan  tashqari,  o‘zgarmas 
0...5  mA  tokli 
chiqish  signali  bilan  ishlaydigan  rotametrlar  ham  mavjud.  Ularning  suv  bo‘yicha 
o‘lchash chegarasi 
16000 l/soat
. 
Portlash  va  yong‘in  xavfi  bor  joylarda  ko‘rsatishlarni  masofaga  pnevmatik 
uzatadigan rotametrlar ishlatiladi.