Асосий касалликнинг баёии

Стафилодермиялар 
ичида кўп тарқалгани сизлоғич (фолликулит), чипқон (фурункул) 
ва сув чипқон (гидраденит)дир. Шунингдек ҳўппоз (карбункул) ва йирингли ҳуснбузар 
(сикоз) ҳам учраб туради. Ёш болаларда эса сув чипқон (перипорит), юқумли яра (чақалоқ 
болаларнинг эпидемии пуфак яраси), сохта чипқон (псевдофурункуллѐз), баргсимон 
кўчадиган дерматит (эксфолиатив дерматит) каби турлари кўп кузатилади. 
Сизлоғич. 
Соч 
толаси қинининг йирингли яллиғланиши фолликулит дейилади. Дастлаб терида пушти ѐки 
қизил тугунча пайдо бўлиб, у тезда йирингча (пўстула) га ажралади. Одатда йирингчанинг 
ўртасида соч толаси кўриниб туради. Орадан 3-4 кун ўтгач йирингча қуриб, усти қатқалоқ 
билан қопланади, сўнгра у қичишиб кўчиб тушади ва ўрнида шилиниш пайдо бўлади. 
Маълумки, ѐғ безларининг чиқарув тешиги сочнинг толасига очилади. Шу сабабли соч 
толасининг йирингли яллиғланиши ѐғ безлари чиқарув йўлининг ҳам яллиғланишига олиб 
келади. Бу ҳол остеофолликулит дейилади. 
Чипқон.
Соч толаси ва унинг атрофидаги бириктирувчи тўқиманинг йирингли-
некротик яллиғланиши фурункул, яъни чипқон дейилади. Одатда чипқон фолликулит ѐки 
остеофолликулитдан бошланади. Бу жараѐн ривожланиб, атрофдаги тўқима йиринглайди, 
сўнгра бириктирувчи тўқима элементларининг нобуд бўлиши натижасида некротик 
чиқинди ҳосил бўлади. Бунда терида кузатилган остеофолликулитнинг атрофи қизариб 
шишади, кучли оғриқ пайдо бўлади. Мадда тўпланиши натижасида қизарган тери кўкаради 
ѐки тўқ қизил ранг олади. Сўнгра ҳосил бўлган тугуннинг ўртаси юмшаб бил-қиллай 
бошлайди, ниҳоят тешилиб йирингли мадда ажралиб чиқа бошлайди, шундан сўнг оғриқ 
камаяди. Шу йўсинда яра ҳосил бўлиб, бу жараѐн енгил чандиқланиш билан тугайди. 
Сув чипқон.
Апокрин тер безларининг йирингли яллиғланиши гидраденит дейилади. 
Дастлаб тери остида катталиги нўхатдек келадиган оғриқли тугунлар (ѐки тугун) пайдо 

---

бўлади. Сўнгра тугун катталашиб ҳажми ѐнғоқдек бўлади. Тугун устидаги тери яллиғланиб 
юпқалашади, ранги қизил, тўқ қизил, кўкимтир қизил ва ниҳоят ѐрилади. Ундан ноҳуш 
ҳидли йиринг кўп миқдорда ажралиб чиқади. Баъзан сув чипқон ѐрилмаслиги мумкин. 
Вақтида бошланган даво натижасида тугун юмшаб кичрая бошлайди ва сўрилиб кетади. 
Гидраденит эркак ва аѐлларда балоғат ѐшига етгандан сўнг кузатилиб, кўпинча қўлтиқ 
остида, орқа чиқарув тешиги атрофида, катта уятли лаблар соҳасида учрайди.