Махсус таълим вазирлиги мирзо улуғбек номидаги

Уруғ сифати ҳақида тушунча. 
Навдор уруғлик юқори сифатга эга 
бўлгандагина ўзининг афзалликларини намоён эта олади. Уруғнинг экиш 
ва навдорлик сифатлари ажратилади. 
Уруғнинг 
экиш сифатларига
унинг тозалиги (ифлосланиш 
даражаси), униб чиқиш қуввати, унувчанлиги, намлиги, 1000 дона уруғ 
вазни, ҳамда касаллик ва зараркунандаларга чалинганлик даражаси каби 
белгилар киради. 
Уруғ навдорлиги
дейилганда унинг нав тозалиги ва бир хиллилиги 
тушунилади. Нав тозалиги юқори бўлган уруғларда навнинг барча 

---

522 
хусусият ва белгилари тўлиқ ирсийланади. Юқори сифатли навдор уруғлик 
юқори нав тозалиги билан бир қаторда юқори даражали экиш сифатларига 
ҳам эга бўлиши керак. Масалан, ҳар қандай экин элита уруғларининг нав 
тозалиги 100 % (бошқа нав ёки шакллар уруғларининг аралашмаси 0,2 
фоиздан ошмаслиги лозим), 1000 дона уруғ вазни юқори, касаллик ва 
зараркунандаларга чалинмаган, унувчанлиги 85 - 95% дан кам бўлмаган ва 
ифлосланмаган бўлиши лозим. 
Экин ҳосилдорлиги ва маҳсулот сифати юқори бўлишида юқори 
сифатли уруғликнинг аҳамияти ўғитлаш ва ерга ишлов бериш каби муҳим 
агротадбирлар аҳамиятидан қолишмайди. 
Уруғ сифатини белгиловчи кўрсаткичлардан мумкин бўлган фарқ-
ланиш меъёрлари Давлат стандартларида белгиланган. Бунда уруғлар 
турли қийматдаги сифат гуруҳларига, яъни унувчанлик бўйича синфларга, 
навдорлик сифатлари бўйича категорияларга бўлинган. Масалан, арпа 
уруғлари экиш сифатлари бўйича камида қуйидаги кўрсаткичларга эга 
бўлиши керак: 1-синф - тозалиги 99%, унувчанлиги 95%; 2-синф - 98,5% ва 
92%; 3-синф – 97% ва 90% мувофиқ равишда; навдорлик бўйича эса: I 
категория-нав тозалиги – 99,5%, II категория – 98%, III категория – 95%. 
Экиш сифатлари бўйича Давлат стандарти (1, 2, 3-синфлар) талабларига 
жавоб берувчи уруғ –