Умуртқалилар зоологияси фанининг предмети, ўрганаѐтган объекти ва вазифалари

24. Қизилиштонсимонлар туркуми – Piciformes 
Бу туркумга асосан дарахтда яшайдиган 400 тур қушлар киради. Тумшуқлари жуда қаттиқ ва ўткир, бармоқларини иккитаси 
олдинга, иккитаси орқа томонга қаратилган. Думи пружина ролини ўйнайдиган эластик патлардан тузилган. Дарахт пўстлоқлари 
орасидаги ҳашоратлар билан овқатланади. Бу туркум 2 та кенжа туркумга бўлинади. 
Содда қизилиштонлар (Galbulae) тропик ўрмонларда тарқалган. 
Марказий ва Жанубий Америкада тарқалган бородаткалар (Capitomida) мева 
ва резаворлар билан овқатланади. Туканлар (Rhamphastidae) ҳам Жанубий ва 
Марказий Америкада тарқалган. Буларни тумшуғи жуда катта бўлиб, 
четларида тишчалари бўлади. Мева ва қуш тухумлари билан овқатланади. 
Қизилиштонлар кенжа туркуми (Pici) ни МДҲда 13 тури яшайди. 
Булардан катта ола қизилиштон (Dendrocopus maior), қора қизилиштон 
(Dryocopus martius), Ўзбекистонда оқ қанотли қизилиштон (Dendropos 
leucopterus), думлари юмшоқ патли бурма бўйин (junx torquilla) кенг 
тарқалган. 
Қизилиштонлар жуда фойдали қушлар ҳисобланади. Чунки булар, 
қишда дарахт пўстлари остида қишлаѐтган зараркунанда ҳашоратларни 
қиради. 
25. Чумчуқсимонлар туркуми – Passeriformes 
Қушлар синфи ичида энг катта туркум бўлиб, 5000 атрофида турлари бор ва ҳозирги замон қушларининг қарийиб 60 % ни ташкил 
этади. Булар Антарктидадан ташқари ер шарининг ҳамма жойларида тарқалган, ўлчами ташқи қиѐфаси, экологик хусусиятлари ҳар 
хил. 
Чумчуқсимонлар тўртта кенжа туркумга бўлинади. 
Шох тумшуқлилар кенжа туркуми – Eurylaimi ни 14 та тури Африка 
ва Жанубий-Шарқий Осиѐнинг ўрмонларида яшайди. 
Қичқирувчи чумчуқлар кенжа туркуми – Clamatores ўз ичига 1000 
га яқин турни олади. Иккала яримшарнинг тропик зонасида тарқалган. 
Пастки ҳиқилдоқ яхши ривожланмаган.

---

Примитив чумчуқлар кенжа туркуми – Menurae га 4 та тур киради 
ва Австралияда тарқалган. Типик вакилларига жаннат қуши ва Лира қушлари 
киради.