Oz tilim – o‘zbek tilim

O`n ikkinchi mashg`ulot  
         12. M m harfi:  
       M m  harfi  moy, muborak, tomon, ilhom kabi so‘zlarda ovozdor lab-lab 
burun     undoshini ifodalash uchun yoziladi.  
 
1. Quyidagi so‘zlarning o‘qilishi  va yozilishiga e’tibor bering: 
 
muhabbat 
mal’un 
maorif 
mafkura  
mahmadona 
Amazonka 
Muhammad 
seysmologiya 
to‘zim 
chashma 
vahm 
fahm 
shtamp 
yumma 
yutum 
turizm 
 
 
2.Berilgan so‘zlardan qaysi birining ikkinchi bo‘g‘inida u yoziladi? 
A) mushf...q, muh...m   B) muq...m, muh...t 
C) mushk...l, sov…n       D) mutr...b, musl...m 
 
 
Matnni ifodali o‘qing. 
                                   FAZILAT VA NUQSON 
Elig  Oyto‘ldidan  qanday  fazilatlari  borligini  so‘raydi. 
–Fazilatim juda ko‘p, – deb javob beradi u. – Kishilarga naf tegadigan bo‘lsa, 
albatta,  men tufayli bo‘ladi. Mening qilig‘im    –  xatti-harakatim doimo go‘zal va 
yoshim kichikdir. Har qanday istak men tufayli qo‘l beradi. Tugal 
orzu-umidlar men bilan yonma-yon yuradi. Sevinch   –  menda. Emgak menga 
yaqin yo‘lamaydi. Quvonch va shodlik   –  menda.   Qayg‘u-g‘amlar  menga  
begona. 
– Endi nuqsonlaring haqida ham gapirib ber, – deydi Kuntug‘di. 
     – Aslida nuqsonim yo‘q, – javob beradi Oyto‘ldi.  
     –  Men (ya’ni Oy) o‘zgarib, yangilanib turaman. Axir eski 
narsa yaroqsiz bo‘ladi. Yangi narsa borida eski nega kerak?! 
Yetuk narsa borida yovuz, yaroqsiz narsa nima uchun kerak?! 
Mening yagona nuqsonim o‘zgaruvchanligim. Shuning uchun kishilar  meni   
bevafo  deb   atashadi. Elig: 
– Bu o‘tkinchiligingni angladim. Ammo seni tutishning yo‘li  bormi?   –  deya  
savol   beradi. 

---

 
39 
Oyto‘ldi   shunday javob   beradi: 
 –Men kiyikka o‘xshayman. Istagan odam meni topa olmaydi. 
Bordi-yu, topsa ham, uzoq ushlab turolmaydi.  
Meni qo‘lga kiritgan odam qattiq ushlasagina undan qocholmasligim mumkin.   
Ammo   buning  bir  qator  shartlari   bor. 
Eng avvalo, meni qo‘lga kirituvchi kishining qilig‘i ravon, ko‘ngli yumshoq, 
til va so‘zi shirin bo‘lishi lozim. O‘zini ehtiyot qilsa, g‘ururlanmasa, yovuz va 
yaramas ishlarga yaqin turmasa kifoya. U kattalarga xizmatni, kichiklarga shirin 
so‘zni ravo bilsin. Gerdayib  kishilarni oyoqosti qilmasa, o‘zidan  kichiklarga 
mensimay qaramasa, fe’1-atvorini to‘g‘rilikda tutsa yaxshi. 
Kimda-kim mana shularga rioya qilsa, men u bilan birga qolaman, bo‘lmasa, 
kiyikdek qochib ketaman. Unda menga kim   yeta   oladi?! 
Bu javobdan keyin elig yanada xursand bo‘lib ketadi.  Oyto‘ldining donoligi, 
tajribakorligiga qoyil qoladi. So‘ng undan davlatli va baxtiyor bo‘lishning 
yo‘llarini so‘raydi. Oyto‘ldi buning yo‘li zariflik, dili ravshanlik, q
аt’iyatlilik, 
yovuz  –  yaramaslardan  uzoq  turish,   o‘zidan  ulug‘larni  hurmat qilish, 
kichiklarni e’zozlash, hasaddan yiroqlik, isrofgarchilikdan asranish, hiyla-
aldovlardan yiroqda turish ekanligini aytadi. (Yusuf xos Hojib)