Shoshilmasdan shoshiling

Shoshilmasdan shoshiling

1. Quyidagi qaysi gapda qavs ichidagi

qo`shimchalardan qo`yilishi lozim bo`lganlari so`zga

yangi ma`no beradi?

A) Shoir va yozuvchilar… (-ning , -ni) asarlari…(-ga,

-da) xalq…(-ning, -ga) yuragi urib turadi.

B) Qalam shun…( -dan, -day) qudrat…(-li, dor)

kuchki, uning haq haqida yozganlarini hech kim

o‘chira olmaydi. C) Iste’dodli ijod (-kor, -chi), aslida,

hayotdan zavq

(-lan, -lash)adi.

D) Yozuvchi asar mazmuniga o‘zi duch kelgan

voqealar…(-dan, -ni) ham singdirib yuborishi

hayotiy

(-li, -lik)ni ta’minlaydi.

2. Quyidagi qaysi gaplarda omonimlik bir xil so`z

turkum doirasida kuzatilmagan?

1. Salomatlik - tuman boylik. Biz tuman markaziga

- sport musobaqasiga bordik.

2. Rang ko‘r, hol so'r. Ko‘r hassasini bir

martayo‘qotadi.

3. Bir yil tut ekkan kishi yuz yil gavhar teradi. Esing

borida biron kasbning etagini tut.

4. Qovun ekkan qovoq olmas. Uning qovog‘idan qor

yog‘ilar edi.

A) 1, 4 B) 2, 4 C) 1, 2, 3 D) 2, 3

3. Farg‘ona viloyati Oltiariq tumanining Poloson

qishlog‘ida tug‘ilgan. Qishloq maktabida o‘qib

yurganidayoq kinomexanik, traktorchi singari

kasblarni o‘rganib, oilasiga yordam berishga harakat

qilgan. Maktabni bitirgach esa konda burg‘ilovchi,

qishloqda kutubxonachi bo‘lib ishladi. So‘ng

Samarqanddagi moliya texnikumida o‘qib, 1966–

1969 yillarda harbiy xizmatni o‘tadi. Bu ma`lumotlar

qaysi adib hayoti haqida?

A) Anvar Obidjon B) Pirimqul Qodirov

C) Mirtemir D) Erkin Vohidov

4. Yiqilganga zo`rlik muruvvat emas,

A`lo qush chumoli donini yemas. Ushbu ibratli bayt

kimning qalamiga mansub?

A) Mahmud Qoshg`ariy B) Ahmad Yassaviy

C) Sa`diy Sheroziy D) Yusuf xos Hojib

5. Pirimqul Qodirovning “Yulduzli tunlar” romanida

Umarshayx Mirzo tirikligida durustroq lavozim

ololmay ko’ngli cho’kib yurgan edi. Endi Bobur

Mirzoga boshqalardan oldinroq mehr-u oqibat

ko’rsatib, uning ishonchini qozonmoqchi va kattaroq

martabaga erishmoqchi bo’lgan shaxs kim edi?

A)Qosimbek B)Ali Do’stbek C)Sherimbek D)Tohir

6. Har birimiz bilimlarimizni tinimsiz boyitish haqida

o'ylashimiz, fan olamini sayr etib, aqlimizni

charxlashimiz kerak. Ushbu gapda nechta yasama

so'z mavjud?

A) 5 ta B) 6 ta C) 7 ta D) 4 ta

7. Quyidagi qaysi gapda kelishik shakli matnga

ekspressivlik,poetik ohang baxsh etgan?

A) Dengiz ortin yoritdi ilk bor, Beruniyning aql

mash`ali…

B) Agar u guldastani xotiniga deb olganda odamlar

unga ajibsinib emas, havas bilan qarar edi.

C) Qo`lida stakan,payola ushlagan be`morlar suv

ichgani buloq tomonga ketishyapti.

D) Gulnor Nurining o`z oilasidagi

voqealardan,bilgan-eshitganlaridan so`zladi.

8. O`zbek tilida so`zning boshi,o`rtasi va oxirida kela

oladigan eng unumli, ko`p qo`llanuvchi tovush bu…?

A) s B) v C) h D) dj

9. Quyidagi qaysi gapda so`zlovchining subyektiv

munosabatini ifodalaydigan qo`shimcha

qatnashmagan?

A) Yigitcha,tushmaysizmi? – dedi kimdir orqadan.

B) O`yinga mashg`ul bo`lib o`tirgan qizaloqning soy

yoqalab kelayotgan kishiga ko`zi tushdi.

C) Abdurazzoq ota dadam edi-yu, Onaginam edi

Sharifaniso.

D) Bugungi to`yda Ulug`bekimgina ichib olib,rosa

hammani joniga tegdi.

10. Kichkintoylar nutqida,masalan, Sog`liqda

ko`rishaylik! Omon bo`lsak,albatta, ko`rishamiz!

kabi iboralarning qo`llanilishi nutqning qaysi

sifatining buzilishidir?

A) nutqning aniqligi B) nutqning sofligi

C) nutqning jo`yaliligi D) nutqning mantiqiyligi

11. Quyidagi qaysi javobda qo`llangan paronim

so`zlar turli so`z turkum doirasida paronimlik hosil

qilmagan?

A) Birinchi xodim bilan yondosh yo`lga chiqqan

ikkinchi xodim masalagan o`zgacha yondashdi.

B) Biz oyoq abzali tikamiz. Biz uchun afzal tomini

shndaki, odamlarning poyafzali yo`q ekan.

C) Iste`dodli o`quvchilar ichida shogirdlarim

borligidan faxrlanaman. Borliq sinoatlarga to`la.

D) She`rni yod oling. Yot o`quvchilar yodlab

qo`ymasin.

12. Seni ko‘rolmaydiganlarni bir kun alam qiynar,

lekin o‘zing ham chetga o‘tma, sira susayma. Ushbu

gapda tushib qolgan tovushlarning barchasi qaysi

gapdagi so‘zning asos qismida uchraydi?

A) Chol yana o‘tin tergani o‘rmonga qaytibdi.

B) Usta tinmay ishlar, terlari daryo bo‘lgudek edi.

C) Xolamnikida tunaysan, ertasiga qaytasan.

D) Bir notanish kishini deb akamni xafa qildim.

13. Quyidagi internetga oid terminlarning ma`nosi

bo`yicha moslashtiring.

1) akkaunt; 2) avatarka; 3) mem 4) vebinar

a) mashhur bo‘lib, bahsga aylangan g‘oya yoki rasm;

b) to‘g‘ridan to‘g‘ri mashg’ulot;

c) ijtimoiy tarmoqlarda foydalanuvchining nomi;

d) foydalanuvchi taqdimoti sifatida tanlangan rasm;

A) 1-d, 2-c;3-b; 4-a; B) 1-c;2-b;3-d;4-a

C) 1-c; 2-d; 3-a; 4-b; D) 1-c; 2-a;3-d; 4-b;

14. Ba`zi qo`shma so`zlarni qo`shib ham,ajratib ham

yozish hollari uchraydi. Ushbu qoidaga mos qo`shma

so`zlar berilgan qatorni toping.

A) sochsiypatar,beshikto`y B) olibsotar,so`zboshi C) uchburchak,sassiqpopishak D) olmaqoqi,temir yo`l

15. Muqumiyning “Tanobchilar” satirik she'rida

Sultonali va Hakimjon tomonidan “Otamizning

birodari” - deb kimni nazarda tutiladi?

A) Chimlig' azizlarni B) Erhubbini

C) Xizr payg'ambarni D) Nuratoni

16. Agar inson bolasi to‘g‘riso‘z, halol, mard, topqir

va tirishqoq bo‘lsa, unga hech qanday yovuz kuch

bas kelolmaydi. Hayotini tinch va osuda, boshqalarga

yaxshilik qilish bilan o‘tkazadi. Odam mehnatiga,

mashaqqatlariga beriladigan eng katta, tuganmas

mukofot, aslida, shular emasmi? Ushbu fikrlar qaysi

asar qahramoni haqida?

A) “Zulmat ichra nur” B) “Botir tikuvchi”

C) “Dunyoning ishlari” D) “Hellados”

17. Yo‘q, bu giryon ko‘zlаrning yarqirоq zаmzаmаsi,

Kеchаsi оnаm tаg‘in yig‘lаbdi-dа chаmаsi... Ushbu

she`riy parcha judа o‘zigа хоs rаmzlаrgа ishоrа qilib,

shundаy bеqiyos оbrаz yarаtgan Mirtemirning qaysi

she`ridan olingan?

A) “Shudring” B) “Qishlog`im”

C) “Bulut” D) “Baliq ovi”

18-, 19-, 20 topshiriqlari uchun matn.

Bir bug‘u ovchilardan qochib uzumzorga yashirindi.

Ovchilar uni ko‘rmay bog‘ yonidan o‘tib ketishdi.

Shunda falokatdan qutuldim deb …(19) bug‘u tok

barglarini yeya boshladi. Lekin ovchilardan biri shu

payt tasodifan orqasiga o‘girilib, bug‘uni ko‘rib qoldi

va kamonidan(18) o‘q otib uni yaraladi. Ajali

yetganini sezgan jonivor og‘ir bir nola chekib o‘ziga

o‘zi dedi: “Eh qanday sho‘rpeshonaman!

Qilmishimga yarasha jazomni oldim: bu tok meni

o‘limdan qutqarib qolgan edi, men bo‘lsam uni

nobud qildim”.

18. Ajratib ko’rsatilgan so’z tarkibidagi tovushlar

haqidagi notog`ri ma`lumotni toping.

A) so`z asosida ikkita jarangli,portlovchi undosh

mavjud

B) so`z asosidagi unlilar keng unlilarga mansub

C) so`z tarkibida bitta lab undoshi mavjud

D) so`z jarangsiz,til,sirg`aluvchi undosh bilan

boshlangan

19. Matnni o’qing va nuqtalar o’rniga mos iborani

tanlang.

A)ko‘ngli taskin topgan B)ko’zini yog’ bosgan

C)hushi boshidan uchgan D)ko’zi moshdek ochilgan

20. Matnni o’qing va matn mazmuniga mos maqolni

aniqlang.

A)Sinamagan otning sirtidan otma.

B)Yaxshilikni minnat uchun qilmaydilar.

C)Do’st do’stni kulfatda sinar. D)Qilmish-qidirmish.

1. Itning belida ikkita: qora va jigarrang chizig’i

bor. Mazkur gapdagi yasama sifat haqida

berilgan qaysi ma’lumot to’g’ri?

A) yasama sifat hajm-o’lchov sifati hisoblanadi

B) yasama sifat ega vazifasidagi otga bog’langan

C) yasama sifat ot+sifat tipida yasalgan qo’shma

sifat hisoblanadi

D) yasama sifat hol vazifasida kelgan

2. Bu xabarni darhol aytmoq lozim. Ushbu gap

eganing ishtirokiga ko’ra qanday gap hisoblandi?

A) egasi ma’lum gap B) egasi noma’lum gap

C) egasi umumlashgan gap D) egali gap

D) Haydar ota undan ham so’rab ko’rdi.

3. O’zlik nisbatdagi fe’l qaysi gap tarkibida

qo’llangan?

A) Haqiqiy do’stlarning sadoqati boshga ish

tushganda bilinadi.

B) G’ayratlining yuragi qaynar.

C) Kampirning dod-voyiga odamlar tez

to’plandi.

D) Mehmonlar ko’rsatilgan joyga o’tirishdi.

4. 1.1974-yilning 22-avgusti. Bu kun tramvay

haydovchi qiz Munira Shayxuddinova xotirasida

umr bo’yi o’chmaydi...

2. G’ariblik, musofirlik yillari...Mashhaddagi

yetti-sakkiz yillik hayot – xarob ba’qalar, sovuq,

tor madrasa hujralarida kunduzlari quyoshga

chiqib havo olmay, tunlari mijja qoqmay,

muttasil kitob ko’rish... 3. Kechki kuz fasli.

Hirotning erinchak qishi hali o’zini sezdirgan

emas. 4. Qiyom chog’i edi. Yarqiroq, uzun, keng

shohi to’n kiygan va kattagina oppoq sallani

bukun, nima uchundir, qunt bilan o’ragan

Sultonmurod “Ixlosiya” madrasasidan chiqdi...

5. Mana, to’rt ko’z bilan kutilgan kun...Xalq

Astrobodning uzoq-yaqin, katta-kichik

yo’llaridan, jin ko’chlaridan oqib, zo’r to’lqinga

quyiladiki, bu to’lqinning bir uchi shahar

darvozasidan oqib, dalaga yoyilgan.

Berilgan gaplarda qanday xatolik kuzatiladi?

A) 1-gapda imloviy xato, 2-gapda ishoraviy xato,

3-gapda uslubiy xato, 4-gapda mantiqiy xato, 5-gapda uslubiy xato

B) 1-, 2-gaplarda imloviy xato, 3-gapda uslubiy

xato, 4-gapda ishoraviy xato, 5-gapda mantiqiy

xato

C) 1-,3- gaplarda grammatik xato, 2-gapda so’z

qo’llash bilan bog’liq xato, 4-,5-gaplarda imloviy

xato

D) 1-,2-gaplarda qo’shimcha qo’llash bilan

bog’liq xato, 3-gapda grammatik xato, 4-,5-gaplarda mantiqiy xato

5. ehtiyot qilmoq, ayamoq, papalamoq,

avaylamoq, e’zozlamoq, ehtiyotlamoq. Ushbu

sinonimik qatordagi bosh so’zni aniqlang.

A) ehtiyot qilmoq B) avaylamoq

C) e’zozlamoq D) ehtiyotlamoq

6. Qaysi qatorda berilgan gapda kesimi

ko’makchi fe’lli so’z qo’shilmasi bilan

ifodalangan murakkab ot kesimli gap berilgan?

A) Qizlar esa o’zaro sekin suhbatlashib

turishardi.

B) Alik olmaydigan odamga ham salom berish

shart.

C) Yugurish sportning bir turidir.

D) Aql tishi chiqquncha kulib o’tirish shart emas.

7. Hali oppoq tong. Nur uyg’otgan qushcha

tovushining kumush xalqachalari osmonga o’rlab

ketdi. Nim shabadada yashil bulutning har joyhar joyi sovunday ko’pirib,azm chinorning sirli

bag’ridan chiqib kelgan sokin va qudratli

shovullash olamni tutdi. Quloq solmaganga bu

tovush eshitilmaydi ham, lekin Ochil buva uchun

hozir tong ham go’yo mana shu

shovullashdangina iborat edi. U guzardagi katta

oq tosh supada tikka turibdi. Ana shu tog’

qishlog’ida bunday qoyatosh serob, ular

yo’lkalarda zinapoya, ariqlarda ko’prik,

choyxonalarda supa vazifasini o’taydi.Ushbu

matnda Asqad Muxtor nutqning boyligini

ta’minlashda qanday gap qoliplaridan

foydalangan?

1.qo’shma gap 2. so’z-gap 3.sodda gap 4.atov

gap

A) 1,2,3,4 B) 1,3 C) 1,3,4 D) 1,2,3

8. Tasviriy ifoda haqida noto’g’ri izohni

aniqlang.

A) tasviriy ifoda uslubiy chegaralangan

B) ko’proq publitsistik usulubda qo’llanadi

C) tasviriy ifoda tushunchani bildirishi bilan

gapga teng, lekin bo’yoqdorligi bilan farqlanadi

D) tasviriy ifodaga ham omonimlik, ham

sinonimlik xos

9. Qaysi qatorda imloviy xatolikka yo’l

qo’yilgan?

A) Vatanni shunchaki sevish mumkin emas.

B) Odamzod xasad qilmasligi kerak.

C) Kichkina bolakay yo’lda yiqilib tushdi.

D) Vatan tuyg’usi eng ulug’, eng mo’tabar

tuyg’ulardan biridir.

10. Оdob va tavoze do’stlik oynasini jilolaydi va

ikki oraga yorug’lik ulashadi, odobli va go’zal

xulqli odamlar ko’payaversa, xalqning do’stligi,

ularning mehr –muhabbati borgan sari ortaveradi.

Ushbu gapda yasama so‘z bilan ifodalangan

bo‘laklarning

qaysi bo‘laklarga tobelanishi kuzatiladi?

A) to’ldiruvchiga, kesimga, egaga

B) kesimga, aniqlovchiga

C) egaga, kesimga, aniqlovchiga

D) to‘ldiruvchiga, aniqlovchiga, kesimga

11. Qaysi qatordagi gaplarda egalik qo’shimchasi

narsaning uch shaxsdan biriga qarashligi hamda

bajaruvchining shaxs va sonini bildirgan?

1.Kimyogar ba’zi ilmlar haqida

suhbatlashganidan keyin uning zehniga

ma’lumotning kengligiga taajjublanganini

yashirmadi.

2. To’ra qizidan tilla oynagini olib, stol ustiga

qo’ydi va o’z tizzasi bilan stol o’rtasida yoyilib

yotgan gazetaga qaradi. 3. Albatta, o’zing birga

borasan, qudalaring bilan tanishmog’ing zarur.

4. O’qigan narsam xotiramda muhrlanadi.

A) 1, 3 B) 1,2,3 C) 1,2,4 D) 1,2,3,4

12. Qog’ozlarga keraksiz narsalarni yozma,

nimani isrof qilsang, o’shanga zor bo’lasan.

Ushbu gapdagi kesimlar haqida berilgan to’g’ri

hukmni toping?

A) ushbu gapda qatnashgan kesimlarning

barchasida fe’l yasovchi bilan shakldosh bo’la

oladigan qo’shimcha qatnashgan

B) ushbu gapda qatnashgan kesimlarda zamon va

mayl ma’nolari bir xil

C) ushbu gapda qatnashgan kesimlarda shaxs-son

va zamon ma’nolari bir xil

D) ushbu gapda qatnashgan kesimlar ikki xil

nisbat ma’nosini ifodalagan

13. “Ana endi … ketganday, oy botganday, …

dunyodan o’tganday. … shunday qarasa, … o’n

besh kunlik oyday, qaddi-qomati, shoni-shavkati,

har kishining bo’lar ekan o’ziga yarasha

hurmati”. “Go’ro’g’lining tug’ilishi” dostonidan

olingan ushbu parchada nuqtalar o’rniga mos

so’zlarni joylashtiring.

A) Rustambek va Go’ro’g’li

B) Bibi Hilol va Go’ro’g’li

C) Xoljuvon va Go’ro’g’li

D) Go’ro’g’li va Zaydinoy

14. Yuqoridagi parchada qanday tasvir vositalar

qo’llangan?

1. o’xshatish 2. saj’ 3. ta’did 4. istiora

A) 1,2,3,4 B) 1,2 C) 1,2,3 D) 1,2,4

15. Quyidagi misralar Anvar Obidjonning qaysi

she’ridan olingan?

Bizlar quraverdik, buzaverdi yov,

Qo’rg’on-u uyimiz ko’shk-u qasrni.

Sha’nimizga depsib ezaverdi yov,

Ko’rmadik suronsiz biror asrni.

A) “Vatanjon” she’ridan

B) “Yer” she’ridan

C) “Tinch kunlar” she’ridan

D) “Hayotning har lahzasi go’zal” she’ridan

16. “Hamlet” fojiasida qaysi xiyonatkor kimsalar

o’zlarini Hamletga yaqin va g’amdosh qilib

ko’rsatishga qanchalik urinmasin, yigit mantiqli

xulosalari va teran tahlillari bilan ularning

manfaatparast va xiyonatkor kimsalar ekanini

ochib tashlaydi?

A) Laert va Rozenkrans

B) Gildenstem va Klavdiy

C) Klavdiy va Laert

D) Gildenstern va Rozenkrans

17. Sh.Xolmirzayevning hikoyalarida qo’llanilib,

asar badiiyatining yuksalishiga xizmat qilgan

quyidagi so’zlarning ma’nolarini toping.

1. “inak” 2.”juvana” 3.”gajir” 4.”arna”

5.”kurtuk” 6.”masliqxo’r”

a) selda hosil bo’lgan chuqur ariq b) sigir c) yirik

yirtqich qush – tasqara d) buzoqcha e)

o’laksaxo’r f) qoyasimon qotgan qor, muzlik

A) 1-b, 2-a, 3-c, 4-d, 5-e, 6-f

B) 1-a, 2-f, 3-e, 4-b, 5-d, 6-c

C) 1-c, 2-d, 3-e, 4-a, 5-f, 6-c

D) 1-b, 2-d, 3-c, 4-a, 5-f, 6-e

18. “ …ning qo’ygan qizlari, ya’ni uning o’z

‘odamlari” shaharning o’zida, yo’lda va har

yerda Zebi bilan birga bo’lishib, farishta

qiyofasidagi shayton kabi, uning ichiga kirib,

pistoqi ta’zimlar va serxushomad gaplar bilan

uning ko’nglini ovlab, mingboshi dodxoga uni

“isittirarkan”, o’zlarining muvaffaqiyatlaridan

hech bir shak-shubha qilmasdilar” “Kecha va

kunduz” romanidan olingan ushbu parchada

farishta qiyofasidagi shaytonlar kimning odami

edi?

A) Sultonxon B) Poshshaxon

C) Xadicha D) Umrinisabibi

19. Keltursa yuz baloni o’shal bevafo manga,

Kelsun agar yuzumni evursam, balo manga.

Ushbu misralardagi badiiy san’atlarni toping.

A) iyhom, tashbeh B) tajnis, tazod

C) tajnis, iyhom D) talmeh, tajnis

20. Navoiy “Xamsa”sidagi qaysi dostonlarning

bob hajmi bir xil?

A) “Farhod va Shirin” hamda “ Layli va Majnun”

B) “ Hayrat ul- abror” va “ Saddi Iskandariy”

C) “ Layli va Majnun” va “Sab’ayi sayyor”

D) “ Farhod va Shirin” va “Saddi Iskandariy”