Microsoft Word ece. Cep. 156. Uzbek doc

Расм 8.1: 1999-2008 йилларда умумий углеводородлар ишлаб чиқарилиши, млн. ш.ё.т.
53.3
53.3
53.9
54.7
54.4
55.8
54.7
56.5
58.7
60.2
48.0
50.0
52.0
54.0
56.0
58.0
60.0
62.0
Мл
н. 
шарт
ли
ёқилғи
т
оннаси
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
Манба: Ўзбекнефтегаз, 2009. 
Ёқилғи саноатида фойдаланилувчи табиий газ таркибида олтингугурт кўплиги қувурларнинг хизмат 
қилиш муддатига салбий таъсир қилиб, ташиш ва тақсимлаш пайтида йўқотиш кўрсаткичи нисбатан 
баланд (ҳисоб-китобларга кўра 25 фоиз) ва бу одатда йўқотиш кўрсаткичи 2 фоиз бўлган тежамкор 
тизимларнинг кўрсаткичидан анча баланд. Маҳаллий экспертлар баҳосига кўра мазкур йўқотишлар 
техник ва ёш жиҳатидан эскирган қувурлар ҳамда энергетика тармоғи корхоналари орасида 
мувофиқлаштириш йўқлиги сабаблидир. Лекин 2005-2010 йилларда тармоқда энергия тежамкорлигига 

---

142 
оид чоралар 650 млн. долл. миқдорида инвестицияларни талаб қилади. Бу табиий газни қазиб чиқариш, 
қайта ишлаш ва ташиш учун зарур сарфни йилига 4,7 млрд. куб метргача қисқартириши зарур. 
Уран 
Геология ва табиий ресурслар Давлат қўмитаси маълумотларига кўра Марказий Қизилқумдаги 27 уран 
конларининг захиралари ҳисоб-китобларга кўра 55 минг тоннани ташкил қилиб, мамлакатнинг уран 
қазиб чиқариш тармоғининг асосини ташкил қилади. Ўзбекистон уран захиралари бўйича дунёда 
еттинчи ўринда туради. Яқинда Навоий кон металлургия комбинати (НКМК) Марказий Қизилқумда 
жойлашган янги Шимолий Конимех уран конини ишга туширди. Бу ерда тижорат миқёсида қазиб 
чиқариш ҳамда Ёрқудуқ ва Аленди конларида пилот русумида қазиб олиш 2009 йилгача Навоийда уран 
қазиб чиқариш ҳажмини 30 фоизга ошишини таъминлаши зарур. 
Шимолий Конимех Ўзбекистонда охирги йилларда ишга туширилган энг йирик конлардан биридир.
Коннинг ишга туширишнинг биринчи босқичининг чиқимлари тахминан 34 млн. бўлиб, уни НКМК ўз 
маблағларидан молиялаштирди. Бурғулаш ва қудуқлар қуриш 2007 йил ўртасида бошланди. Биринчи 
босқич тўлиқ қувват билан ишга тушиши 2012 йилга кутилмоқда. 
НКМК 2007 йилда 2350 тонна уран ишлаб чиқариб, бу 2006 йилдаги 2301 тоннадан сал кўпроқ бўлди.
Корхона 2007-2012 йиллар давомида ишлаб чиқаришга 165 млн. долл. сармоя киритиб, уран ишлаб 
чиқариш ва экспортни 2006 йилга нисбатан 50 фоизга оширишни режалаштирмоқда. НКМК 1980 
йиллар ўрталарида ҳар йили 3000-3500 тонна паст бойитилган уран ишлаб чиқарган. 1996 йилда дунё 
уран бозоридаги аҳвол ёмонлашганда ишлаб чиқариш 1700 тоннагача камайиб кетди. НКМК ҳалигача 
техник жиҳатдан йилига 3000 тоннадан ортиқ ишлаб чиқариш имкониятига эга. 
НКМК Ўзбекистондаги асосий уран корхонаси бўлиб, унинг учта кон бошқармасида руда ишқорлаш 
услуби билан олиниб, Навоий шаҳридаги 1-гидрометаллургия заводида қайта ишланади.