Илмий тадқиқот асослари: 1000 саволга 1000 жавоб тошкент–2019

 
155-САВОЛ: 
МАЛАКА ҚАНДАЙ ТАРКИБИЙ ҚИС-
МЛАРГА ЭГА?
ЖАВОБ: Малака – бу шахс ҳаракатининг амалга оширилиши 
ва бошқарилишининг автоматлашган шаклидир. Шахснинг 
малакалари шу билан характерланадики, унинг ҳаракатлари осон 
ва тез, гўё ўз-ўзидан бажарилаётгандай бўлади. Шу туфайли ҳам 
бир ҳажмдаги ишни малакали ва малакасиз шахс турли муддат ва 
турли сифат бажаради. Шахснинг малакалари унинг фаоли-
ятининг барча соҳалари учун хосдир. Фаолиятнинг бирор соҳаси 
учун ҳосил қилинган малака шахснинг фақат шу соҳадаги 
меҳнатини осонлаштириб қолмасдан, фаолиятининг бошқа соҳа-
ларидаги ҳаракатининг тезлиги ва самарали бўлишига ижобий 
таъсир кўрсатади. 
Турли соҳаларга нисбатан бўлган малакалар шахсга бир-
данига, қисқа муддатда вужудга келмайди. Шахс малака ошириши 
учун муайян соҳани системали (тизимли) равишда такрорлаб 
туриш талаб қилинади. 
Малака – муайян меҳнат фаолиятини бажариш учун лозим 
бўлган назарий ва амалий умумтаълим ва касбий билим, кўникма 
ва малакалар мажмуасининг мавжудлиги. 
Малака – онгли хатти-ҳаракатнинг автоматлаштирилган 
таркибий қисми. 
Малака бир хатти-ҳаракатнинг ўзини бир хил шароитларда 
кўп марта такрорлаш натижасида ҳосил қилинади. 
Малака – ходимнинг касбий тайёргарлиги даражаси, ундаги 
маълум ишни бажариш учун зарур бўлган билим, кўникма ва 
малакаларнинг мавжудлиги. У ходимнинг малакасини белгиловчи 
кўрсатгич бўлиб, категория ёки дипломнинг мавжудлиги билан 
белгиланади. 

---

120 
КЎРСАТМА: Малака қанчалик пухта бўлса, одам ишни 
шунчалик аниқ ва тез бажаради. Кўникма ва малакаларнинг 
умумий ва фарқ қилувчи томонлари бор. Умумийлик шундаки, 
кўникма ва малакалар таълим олувчининг олган билимлари 
асосида фаолият усулларини ташкил этади. Фарқи шундаки, 
таълим олувчиларнинг фаолияти ҳар хил характерда бўлади. Шу 
сабабли, илмий ижодиётда ҳам қаралаётган муаммо бўйича 
шаклланадиган кўникма ва малакаларнинг мазмун-моҳиятига 
кучли эътибор қаратиш керак бўлади.