O`zbеkiston rеspublikasi xalq ta'limi vazirligi a. Qodiriy nomidagi jizzax davlat pеdagogika instituti “Pedagogika-psixologiya” kafedrasi

Иқтидорли боланинг тарбияси билан боғлиқ вазиятларни 
яхшилашда қуйидаги жиҳатларга эътибор бериш талаб этилади: 
-
оиладаги ўзаро муносабатга; 
-
боланинг ўзини қандай тутишига; 
-
мен концепциясининг тузилишига. 
Иқтидорли болаларнинг ота-оналарига тавсиялар: 
1. Болани тарбиялаш учун шахсий қадриятлар тизимини аниқланг. 
2.Ҳаққоний бўлинг. Ҳар қандай бола ёлғонни ҳис қила билади. Бу 
хусусият иқтидорли болаларда янада юқори бўлади. 
3. Боланинг тараққиёт даражасини баҳоланг. 
4. Узоқ суҳбатлашиш ва тушунтиришдан қочинг. 
5. Боладаги ўзгаришларни вақтида илғаб олинг. 
6. Боланинг индивидуаллигини ҳурматланг. Уни ўзингизнинг шахсий 
кизиқишларингизга бўйсундириб қўйманг. 
Ота-оналар болаларда қуйидаги шахсий сифатларни ривожлантиришга 
мажбурдирлар: 
1. Ўз-ўзини баҳолашни англашига замин бўлувчи ишончни; 
2. Ўзини ва атрофдагиларни тушунишни; 
3. Интеллектуал қизиқиш ва изланувчанлик таваккалга тайёр туришни; 
4. Меҳрибонлик, ҳалоллик, дўстона муносабат, ҳамдардлик, чидам ва 
шижоатни; 

---

5.Ўз хатти -ҳаракатига жавобгарлик ҳиссига эга бўлишни; 
6.Турли ёшдаги кишилар билан хушмуомалада бўлиш, умумий тил 
топишга мойилликни. 
Иқтидорли болаларни аниқлашда қуйидагиларга эътибор бериш лозим: 
1.Иқтидорли болаларни баҳолашни (қобилиятлари қай даражада эканлиги,
айниқса, қайси қобилиятлар юқорилигини) комплекс равишда амалга ошириш 
лозим.
2.Иқтидорли болаларни аниқлаш узоқ давом этадиган жараёндир, 
шунда олинган натижалар объектив бўлади. 3.Иқтидорни 
аниқлашда психотренинг машғулотлари (болани текширишдан олдин ундаги 
стресс ҳолатини йўқотиш, болани руҳий тайёрлаш) самарали натижа 
беради. 4.Иқтидорли болаларнинг имконият 
даражасини аниқлашда сунъийлик билан чекланиб қолмай, олинган натижани 
реал ҳаётда қўллаш керак. 
5. Иқтидорли болаларни аниқлашда турли мутахассислар 
(психолог, педагог, физиолог, ота -она, тенгдошлари)нинг берган баҳоси 
алоҳида аҳамиятга эга. 
6. Боладаги иқтидорни аниқлашда боланинг ўзига берган баҳоси ҳам 
алоҳида аҳамиятга эга.