Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги қарши давлат университети

2-§.МТМ тарбияланувчиларига ҳарфларни ўргатиш услубиѐти 
Мактабгача таълим муассасаларида, мультимедиа технологиясидан 
таълим ва тарбиянинг барча соҳаларида ва йўналишларида фойдаланиш 
мумкин. Қуйида, шулардан бири-МТМ болаларини ҳарфлар билан таништириш 
бўйича таклиф этиладиган услубиѐтни келтирамиз. 
МТМ болаларига ҳарфларни ўргатиш, бундан кўп йиллар илгари 
яратилган дастлабки алифбо дарсликларидан бошланган. Уларда, болаларнинг 
ѐшларини ҳисобга олиб, ҳарфларни ўргатишда таққослаш усули ва 
кўргазмалиликдан фойдаланилган. Масалан, 1918йилда, Ш Раҳимий томонидан 
арабчада ѐзилган алифбо дарслигида ―алиф‖ ҳарфини ўргатиш учун, ҳаѐтда кўп 
ишлатиладиган болға тасвирларидан (расмларидан) фойдаланилган, бошқа 
ҳарфлар учун эса, ҳарфга мос ашѐлар танланган. 1922йилда Ҳасан Али 
томонидан нашр этилган ―Тил очқич‖ алифбо дарслигида ҳарфларни таққослаб 
ўргатиш янада юқори поғонага кўтарилган, ушбу алифбода бутун сўзлар содда 

---

132 
ва аниқ расмлар тарзида бола кўз олдида тасвирланади. Масалан, Қ ҳарфини 
ўрганишда қуѐн расмидан фойдаланилган. 
Худди шунингдек, ҳозирги замон алифбо дарсликларида ҳам ҳарфларни 
ўргатишда расмлардан фойдаланиш тавсия этилган. Анъанавий усулда 
дарсликдан ташқари ўқитувчи (ëки тарбиячи) ҳарфларни ўргатишда восита 
сифатида ―бўр-доска‖ усулидан ва плакатлардан фойдаланиб келмоқдалар. 
Бу соҳадаги машғулотларнинг самарадорлигини ошириш мақсадида, 
ҳарфларни ўрганишда, мультимедиа технологияси ва воситаларига асосланган 
янги услубни таклиф этамиз. Ушбу услуб бўйича анъанавий дарслик ўрнида 
электрон дарслик ѐки ҳар бир МТМ да тайѐрлаш имкони бўлган мультимедиа 
қўлланмасидан фойдаланиш мумкин. 
Дастлаб, «Бош А ҳарфини ўрганиш» мавзусининг технологик 
харитасини тузиб оламиз.
Машғулот бирлашган машғулот шаклида олиб борилиб, ҳарф ўргатиш 
билан бир қаторда тарбияланувчиларнинг компьютер саводхонликларини 
шакллантириш ва шеърлар айтиш, топишмоқлар топиш, гимнастика машқлари 
ўтказиш режалаштирилган.