Илмий фаолиятга тайёргарлик асослари

Тадқиқотнинг объектли соҳаси – бу фан ва амалиётнинг тадқиқот 
объекти жойлашган соҳаси бўлиб, амалиётда у, масалан, математика, 

---

135
биология, иқтисодиётнинг у ёки бошқа илмий ихтисослигига мувофиқ 
бўлиши мумкин. 
Мундарижа: мавзу баёнининг режаси, китобнинг кўрсаткичи.
Тажриба иши – бирмунча юксак натижаларни олишни кўзлаб 
жараёнга олдиндан белгиланган ўзгаришлар, инновацияларни киритиш 
услуби. 
Режа – энг қисқа ёзув бўлиб, у фикр баёнининг изчиллигини акс 
эттиради ва умумлаштиради; матннинг мазмунини очиб беради; манбанинг 
мазмунини хотирада қайта тиклайди; конспект ва тезислар ўрнини босади;
ҳар хил ёзувларни (маъруза, ахборот, ҳисобот) тузишга ёрдам беради; 
бажарилган ёзувни яхшилайди; ўзини ўзи назорат қилишни тезлаштиради; 
эътиборни жамлайди; яхши таниш бўлган матнни хотирада жонлантириш 
учун ишлатилади. 
Илмий иш режаси - жамулжам ҳолида унинг моҳиятини акс 
эттиради. Бу муаллиф айтмоқчи бўлган нарсанинг схематик ифодасидир. 
Амалий аҳамияти (қиммати) – мазкур тадқиқотчилик иши 
натижаларидан амалиётда фойдаланиш туси. 
Сўзбоши - муаллиф қўйган вазифалар баёни; нашр ёки қайта 
нашрнинг заруратини асослайди. 
Тадқиқот предмети - объектнинг аниқ бир қисми бўлиб, унинг 
ичида изланиш олиб борилади. Ҳодисалар, уларнинг айрим томонлари 
тадқиқот предмети бўлиши мумкин. Тадқиқотчи илмий изланишлар 
натижасида тадқиқот объекти ҳақида оладиган янги илмий билим 
сифатида белгилаш мумкин. 
Сўнгсўз (хотима): якун, қисқача хулосалар. 
Тақдимот – ўқув (илмий) иш якунлари ҳақидаги оғзаки ахборот. 
Муаммо бу билим билан билмаслик ўртасидаги ўзига хос чегарадир. 
У олдинги билим етарли бўлмаган, янги билим эса ҳозирча ривожланган 
шаклга эг бўлмаган ҳолатда пайдо бўлади. 
Илмий муаммо  бу билишни ривожлантириш жараёнида объектив 
тарзда вужудга келадиган масала ёки ечими амалий ёки назарий манфаат 
касб этадиган масалалар мажмуидир. У айни шу пайтгача эришилган 
билимлар даражасининг етарли эмаслигини идрок этиш, қайд қилиш 
бўлиб, бу янги фактлар, алоқалар, қонунларнинг, мавжуд назариялардаги 
мантиқий хатоларни аниқлаш оқибати ёки амалиётнинг олинган билимлар 
доирасидан четга чиқишни талаб этадиган янги эҳтиёжларининг пайдо 
бўлиши оқибати ҳисобланади.