Илмий фаолиятга тайёргарлик асослари

Тадқиқот дастури бу аниқ мавзу устидаги бўлғуси ишнинг моҳияти 
ва таркибий қисмлари ҳақидаги аниқ тасаввурдир. 
Резюмелаш бу якун ясашдир. Резюме қилувчи ибора – бу нотиқнинг 
«ёпилган» тусдаги нутқи, унинг бош ғояси. 
Муаммони ҳал этиш янги билимни олиш ёки у ёки бошқа ҳодисани 
изоҳловчи, ҳодисанинг хоҳлаган йўналишда ривожланишига таъсир 
кўрсатиш имконини берадиган омилларни аниқлаш демакдир. 

---

136
Реферат – бир ёки бир неча манбаларда мавжуд бўлган ғояларнинг 
қисқача ёзуви, у ҳар хил нуқтаи назарларни қиёслаш ва таҳлил қилиш 
маҳоратини тақозо этади. Рефератлар турлари: ахборотчилик (реферат – 
конспектлар), индикатив (реферат – резюме), монографик, таҳлилий.
Рефератлаш: қандайдир масаланинг бир ёки бир неча манбаларннг 
таснифланиши, умумлаштирилиши, таҳлили ва синтези асосида баён 
қилинишини назарда тутади.
Синтез - фикрий операция, унинг жараёнида аниқланган элементлар 
ва фактлардан яхлит манзара қайта тикланади. 
Билдиргичли аппарат: тушунтирилиши лозим бўлган 
тушунчалар, атамалар, фактлар ва шу кабиларга изоҳлар. 
Қиёслаш - объектларнинг ўхшашлиги ва фарқларини, умумийлиги 
ва алоҳидалигини аниқлаш мақсадида объектларнинг қиёсланишини 
назарда тутади. 
Мақола – бу мустақил илмий тадқиқот бўлиб, у долзарб илмий 
муаммо бўйича ўз фикрларини баён қилишдир. 
Тезислар: ўқиб чиқилган (ёки оғзаки баён қилинган) парчани 
такрорлайди, лўнда ифодалайди ва хулосалайди; ҳар доим далилларга эга 
бўлади, мазмун моҳиятини аниқлайди; материални умумлаштириш 
имконини беради; мақола, маъруза, диссертацияни танқидий таҳлил 
этишда қимматлидир. 
Тезислар турлари:
оддий – кўпинча кўчирмалардан иборат бўлади, асосий – одатда муаллиф 
томонидан мустақил ифодаланади, мураккаб – ўзида икки турдаги ёзувни 
чатиштиради.