Илмий фаолиятга тайёргарлик асослари

Фараз (гипотеза) (қадимги грек тилидан - асос, тахмин) — олдиндан 
ўрганилган фактлар, ҳодисалар, жараёнларнинг муайян мажмуига 
асосланган, уларни изоҳлаш учун илгари суриладиган ва тасдиқланиши 
ёки инкор этилиши лозим бўладиган назарий тахмин.
Тадқиқот фарази - бу бевосита кузатилаётган ҳодиса, ўрганилаётган 
ҳодисанинг тузилиши ёки унинг таркибий қисмлари ўртасидаги алоқалар 
туси ҳақидаги илмий асосланган тахминдир. Фаразлар мавжуд фактлар 
асосида ишлаб чиқилади. Хулоса сифатидаги фараз объектив воқеликда ўз 

---

133
илдизларига эга бўлади, фикрнинг бевосита кузатилаётган ҳодисалардан 
уларнинг сабабли изоҳланишигача бўлган ҳаракати ҳисобланади. 
Дедукция - фикрлашнинг умумий қонуниятлардан хусусий 
фактларга томон ривожланишини назарда тутадиган фикрий операция. 
Диссертация (лотинчадан таржимаси - тадқиқот, мушоҳада) - 
муайян илмий (академик) малакани (даражани) олиш мақсадида махсус 
тайёрланган, оммавий муҳокамага ва ҳимояга қўйиладиган асар. 
Магистрлик диссертацияси - магистрни тайёрлаш бўйича асосий 
касбий таълим дастурига ўқитишнинг якунловчи босқичида талаба-
магистрант 
томонидан 
илмий 
раҳбар 
раҳбарлигида 
мустақил 
бажариладиган илмий йўналишдаги тугатиш малака иши. 
Сарлавҳа: илмий адабиётда мавзуни билдиради. 
Тадқиқот вазифаси - бу илгари сурилган фаразга мувофиқ мақсадга 
эришиш учун йўллар ва воситаларнинг танланишидир.
Идеаллаштириш – тадқиқотчининг нуқтаи назарида ҳодиса ёки 
жараённинг идеал образини, яъни назарий моделнинг яратилиши; 
фаразларни ишлаб чиқишда қўлланилади. 
Индукция - хусусий фактларни умумлаштириш мантиқига 
асосланган фикрий операция. 
Таснифлаш - ўрганиладиган объектлар, фактларни ўрганишнинг 
назарий услуби; ҳодисаларни бир-бирига нисбатан тартибга солишга 
асосланади.