Низомий номидаги тошкент давлат педагогика

 
5.2. Бухоро- Самарқанд мусиқа услуби 
Бухоро- Самарқанд мусиқа услуби деганда Бухоро ва Самарқанд 
шаҳарлари ва вилоятлари ҳудудларида қарор топган мусиқий анъаналар 
тушинилади. Диёримизнинг қадимий маданият масканлари бўлмиш бу 
воҳаларда халқ қўшиқлари, ашулалари, чолғу куйлари, қарсак ўйин 
айтимлари ҳамда касбий мусиқага доир достончилик, созанда санъати ва 
мақом намуналари кенг ўрин тутади. Бу услубнинг ўзига хос жиҳатларидан 
бири – унда икки тиллилик ўзбек ва тожик тилларининг анъанасини намоён 
бўлишидир. 
Одатда қўшиқ нинг бандлари ўзбек тилида, нақоратлари эса тожик 
тилида ёки тескариси бўлади. 

---

169 
Бухоро- Самарқанд мусиқа услубида қарсак жанрига алоҳида 
тўҳталиб ўтиш керак. Қарсак ўйин айтимларининг бир неча турлари 
мавжуд бўлиб, у турли хил томоша ва давраларда кўпчилик томонидан
ижро этилади. Жумладан, қарс, якка қарс, қўш қарс, уч қарс, беш қарс каби 
номлар билан аталувчи қарсак турлари бор.
Бухоро- Самарқанд мусиқа услубида созандачилик санъати ҳам 
мавжуд бўлиб, у аёллар ижоди билан боғлиқдир. Созанда бу-яккахон 
айтимчи бўлиб, у қўлда қайроқ ёки занг (қўнғироқча) билан рақга тушиб , 
қўшиқ бандларини куйлайди. 2-3 аёлдан иборат доирачилар дастаси эса
нақоратлар билан жўр бўлади.Бу гуруҳ вакиллари асосан аёллар йиғинларда 
иштирок этиб , ўзбек ва тожик тилларида куйлайдилар. Дастлабки 
қўшиқлар тантанаворлик руҳи билан суғорилган сокин ижро этилса, 
кейингилари эса жадаллашил ўйин-рақс айтимларига уланиб кетади. 
Ҳозирги вақтда дасталарда аккардион ва рубоб ҳам қўлланила бошланди. 
Бундан ташқари Бухороо санат услубида “Мавраги” жанри ҳам кенг 
тарқалган. 
Бу жанрда хам икки тилда куйлаш намоён бўлади.Жўрнавоз сифатида 
фақат доирадан фойдаланилади. Мавраги асосан эркаклар томонидан 
айтилади. 
Бухорода тарқалиш ҳудудига кўра достаончилик мактаблари жуда 
кенг тарқалган. Жумладан “Қўрғон достончилик мактаби”,”Нурота 
достончилик 
мактаби.”, 
Нарпай 
достончилик 
мактаби 
шулар 
жумласидандир. Машхур достон ижрочиларидан Фозил Йўлдош ўғли, 
Йўлдош бўлбўл, Эргаш Жуман Бўлбўл шулар жумласидандир.