Конференция материаллари Самарқанд давлат архитектура-қурилиш институти Илмий-техник кенгашининг қарори асосида нашрга тавсия этилди. Баённома №10

 
Sag’dulayeva Sh.G’. 3-bosqich talabasi
Botirov B.I. 3-bosqich talabasi 
Toshkent arxitektura-qurilish institute 
 
Annotatsiya: Kommunal infratuzilmalar yangi bosqichga tizimli o’tkazilish 
jarayonida. Takomillashtirilishi hamda yangidan barpo qilinishi kutilayotgan toza 
ichimlik suvini ishlab chiqarish korxonalariga innovatsion texnologiyalarini 
qo’llash ishlab chiqarish hajmini oshirishga xizmat qiladi. 
Zamonamizda 
barcha 
soxalarni 
tizimli 
o’zgartirish, 
yaxshilash, 
zamonaviylashtirish maqsadida turli islohotlar olib borilmoqda. Bunga sabab 
nimada? Har bir davlat o’z xalqining farovon turmush tarzi kechirishi haqida 
qayg’uradi. Yurtimizda dolzarb masalalar qatoriga kiritilgan uy-joy xo’jaligini 
boshqarishda so’nggi yillarda ko’pgina islohotlar amalga oshirilmoqda. Buning 
zamirida aholining turmushi farovonligini oshirish, talab va takliflariga mos 
xizmatlarni taqdim etish inobatga olingan bo’lib, soxaga innovatsiyalar kiritish 
hamda zamon talabiga mos ravishda elektronlashtirish masalalari ko’zda tutilgan. 
Kommunal infratuzilmalar holati va xizmat ko’rsatish sifatini yanada 
takomillashtirish masalalarini qayta ko’rib chiqishga 2016-yilning 19-oktabrida 
virtual qabulxonaga fuqarolar tomonidan soxaga doir 19 mingga yaqin arizalar kelib 
tushgani ham asosiy sabablardan biribo’ldi. Virtual qabulxona 2016-yilning 24-
sentabrida fuqarolarning barcha turdagi muammolarini o’rganish maqsadida tashkil 
etilgan edi. Tushgan arizalarning ko'p miqdori kommunal infratuzilmadagi 

---

80 
muammolar haqidagi shikoyatlar bo’lganligi, soxaga yanada takomillashtirilgan 
islohotlarning zarurligini ko'rsatdi. 
2017-yilning oktabrida “Uy-joy kommunal xizmat ko'rsatish tizimini 
boshqarishni yanada takomillashtirish chora-tadbirlari gto'g'risida”gi O'zbekiston 
Respublikasi Prezidentining farmoni qabul qilindi. Farmonda vazirlik tarkibida uy-
joy kommunal xo'jaligini rivojlantirish jamg'armasini tashkil etish va uning 
mablag'larini, birinchi navbatda, ko'p xonadonli arzon uy-joy fondi, suv ta’minoti, 
kanalizatsiya va issiqlik ta’minoti obektlarini qurish, kapital hamda joriy ta’mirlash, 
maxsus texnika va uskunalar, mashina va mexanizmlar bilan ta’minlash hamda 
boshqa maqsadlarga yo’naltirish ko’zda tutilgan. 
Soxada muammolarning turli ko’rinishlari mavjud: 
 suv ta’minoti shahar va tumanlarning markazlarida talabga javob beradi, 
chekka hududlarda aholiga suv ta’minotini uzatishda ba’zi kamchiliklar mavjud; 
 gaz va elektr energiyasi tizimida ham huddi shu kabi kamchiliklar mavjud; 
 ko’p qavatli binolarning yerto’lalarida quvurlarning eskirib yorilishi kabi 
holatlar kuzatiladi va yerto’lada suv to’planish hollari kuzatiladi hamda buning 
oqibatida binoga jiddiy zarar yetadi;
 kanalizatsiya tizimining yaxshi yo’lga qo’yilmaganligi va yana shu kabi bir 
qancha muammolar mavjud. 
Yuqorida sanab o’tilganlar soxa isloxotlarining o’ziga xos xususiyatlari 
hisoblanadi. Aynan shu muammolar bugungi kunda o’z yechimini topmoqda. 
Mamlakatimizda 2011-2016 yillarda qariyb 13 ming kilometrdan iborat yirik 
suv quvurlari va tarmoqlari, bino va inshootlarda 1 ming 600 dan ortiq suv chiqarish 
quduqlari, shuningdek, 1 ming 400 ta suv minorasi va rezervuari qurildi hamda 
rekonstruksiya qilindi.Natijada, Respublikamiz aholisining 67 foizi ichimlik suvi 
bilan markazlashtirilgan manbalardan ta’minlanmoqda, jumladan, shaharlarda 72,4 
foizni (toshkent shahrisiz) va qishloqlarda 61,5% foizni tashkil etadi. Aholimizning 
24 foizi ichimlik suvi bilan muqobil (alternativ) manbalardan, 9 foizi esa tashib 
keltirilish bilan ta’minlanmoqda. Aholining soni o’sib borishi, korxona va 

---

81 
tashkilotlarning ko’payishi natijasida toza ichimlik suvini yetkazib berishni yanada 
takomillashtirish, yangi texnologiyalarni joriy etishni talab qilmoqda. 
2017—2021 yillarda ichimlik suvi ta’minoti va kanalizatsiya tizimlarini 
kompleks rivojlantirish hamda modernizatsiya qilish dasturi doirasida suv ta’minoti 
va kanalizatsiya obyektlarini moliyalashtirish uchun – “toza ichimlik suvi” 
jamg‘armasidan 504,96 milliard so‘m ajratilishi ko’zda tutilgan. O‘zbekiston 
Respublikasi uy-joy kommunal xizmat ko‘rsatish vaziriligi obeyektlarini 
moliyalashtirish buyurtmachisi.Bundan tashqari mazkur dasturni moliyalashtirish 
uchun 4,8 trillion so‘m, jumladan, davlat byudjetidan 2,2 trillion so‘m, xalqaro 
moliya institutlaridan 2,6 trillion so‘m yoki 730,7 million dollar miqdoridagi 
mablag‘lar ajratilishi belgilangan.Tumanlar va aholi punktlari ichimlik suvi 
ta’minoti va kanalizatsiya tizimlarini kompleks rivojlantirish hamda modernizatsiya 
qilish bo‘yicha 2017 – 2021 yillarga qabul qilingan dastur va loyihalarga asosan 
10,2 ming kilometr ichimlik suvi quvurlari va tarmoqlari, 1677 ta suv chiqarish 
qudug‘i, 1744 ta suv minorasi va rezervuari qurish hamda rekonstruksiya qilish, 
shuningdek, 1440 dona nasos uskunasini o‘rnatish nazarda tutilgan. 20 ta ichimlik 
suvi ta’minoti ob’ektini qurish va rekonstruksiya qilish, 302 kilometrdan iborat suv 
o‘tkazish va vodoprovod tarmoqlarini barpo etish bo‘yicha yirik loyihalarni amalga 
oshirish nazarda tutilgan. 
2017-2021 yillrga qabul qilingan dasturni amalga oshirish natijasida 2021 
yilga kelib aholini markazlashgan ichimlik suvi ta’minoti bilan qamrab olinishi 
respublikamiz miqyosida 84 foizga, bir qator hududlarda esa 90 foizga etkaziladi. 
Aholi soniga ko’ra 4,9 mln. aholining ichimlik suvi ta’minoti yaxshilanadi, shundan 
qo‘shimcha 1,1 mln. aholi sifatli ichimlik suvi bilan ta’minlanadi.