Конференция материаллари Самарқанд давлат архитектура-қурилиш институти Илмий-техник кенгашининг қарори асосида нашрга тавсия этилди. Баённома №10

1-rasm. Toza ichimlik suvini yetkazib berish sxemasi 

---

82 
1-suv qabul qiluvchi inshoot; 2- 1 ko’tarish nasos stansiyasi; 3-suv tozolovchi 
inshootlar; 4-toza suvrezyervuari; 5- 2 ko’tarish nasos stansiyasi; 6-vodovodlar; 7-
suv tarmog’i; 8-suv bosim minorasi 
Respublikada aholini ichimlik suvi bilan 35% yer usti hamda 65% yer osti 
suvlari manbalaridan ta’minlanmoqda. Yer usti suvlari manbalarini ishlab 
chiqarib,aholiga yetkazib berishda bir necha bosqichli jarayonda bajariladi. 
Tozalanmagan suvni 1-ko’tarma suv inshooti orqali tortib olinadi; tozalanmagan 
suvni alyuminli sulfat (achchiq tosh) bilan tindiriladi;so’ngra maxsus hovuzlarda 
tindiriladi; tindirilgan suv maxsus filtrlardan o’tkaziladi; suvni zararsizlantirish 
maqsadida biologik usullarda zararsizlantiriladi.
2-rasm. ko’tarilish nasos stansiyasi 
Hozirda jahon tajribasida ishlab chiqarish vaqtini kamaytirishga hamda 
bosqichlarini kamaytirishga xizmat qiluvchi innovatsion texnologiyalar mavjud. 
Xalqaro tajribadan kelib chiqib, toza ichimlik suvini ishlab chiqarishga zamonaviy 
texnologiyalarni joriy qilish masalalarini atroflicha o’rganish, uni amalga tatbiq 
qilish orqali, toza ichimlik suvini ishlab chiqarish xarajatlarini kamaytirish hamda 
hajmini oshirishga erishish mumkin. 
Foydalanilgan adabiyot va internet tarmoqlari: 
1. Mirziyoyev Sh.M. «Milliy taraqiyot yo’limizni qat’iyat bilan davom ettirib, 
yangi bosqichga ko’taramiz.»
2. Xolmuradov M., Djavdatovna K.A., Zuhritdinovna N.T. “Uy-joy kommunal 
xo’jaligi va servis asoslari” T., 2014

---

83 
3. www.uza.uz O‘zbekiston Milliy axborot agentligi
4. ww.lex.uz
БОЗОР ИҚТИСОДИЁТИ ШАРОИТИДА ХУСУСИЙ ТАДБИРКОРЛИК
ВА КИЧИК БИЗНЕС 
 
Суюнова Я.М - “Қурилишда менежмент” кафедраси, СамДАҚИ 
Турсунова Азиза –Ташкени молия институти 1-босқич талабаси


Мамлакатимизда амалга оширилаётган иқтисодий ислаҳотларнинг 
муваффақияти кўп жиҳатдан мулкни давлат тасарруфидан чиқариш, 
хусусийлаштириш, қўшма корхоналар тузиш, корхоналарни очиқ турдаги 
акциядорлик жамиятларига айлантириш, айниқса кичик ҳамда хусусий 
тадбиркорликни ривожлантиришга боғлиқдир. 
Агарда жаҳон иқтисодиётида XX асрнинг биринчи ярмида ишлаб 
чиқаришни концентрациялаш, яъни йириклаштириш ҳолати кузатилган бўлса, 
унинг иккинчи ярмидан бошлаб эса тескари ҳолат, яъни кичик ва ўрта 
бизнесни ривожлантиришга катта аҳамият берилмоқда. 
Сўнги пайтларда кичик ва ўрта бизнес ўзининг бир қатор афзалликлари 
туфайли ривожланган давлатларнинг иқтисодиётидаги салмоғи тобора ортиб 
бормоқда. Масалан, Япониянинг кичик корхоналарида барча мамлакат 
ишчиларининг 80 фоизи ишламоқда. Германия ва Нидерландиядаги кичик ва 
ўрта корхоналар ҳиссасига экспорт қилинаётган саноат маҳсулотининг 40% 
туғри келади. АҚШда эса сўнги 10 йил ичида кичик корхоналар эвазига 20 
млн. янги иш жойи вужудга келтирилди. 
Кичик ва ўрта корхоналарни ташкил этиш ҳамда ривожлантириш учун 
энг муҳим масалалардан бири улар фаолияти учун инвестициялар (шу 
жумладан, хорижий инвестициялар)ни жалб қилишдир. Бунинг учун керакли 
инвестицияларнинг самарадорлигини ҳар томонлама асослаб берувчи 
таклифлар ва хулосаларни ўзида мужассамлаштирган бизнес режа тузиш ҳам 
муҳим аҳамият касб этади. 

---

84 
Бозор 
иқтисодиётига 
ўтиш 
даврини 
ўз 
бошидан 
кечираётган 
мамлакатларда, шу жумладан, Ўзбекистонда ҳам чуқур иқтисодий таркибий 
ўзгаришлар амалга оширилмокда. 
Маълумки хар кандай даражадаги ислохотлар мавжуд тартиб, шарт – 
щароитлар, вазият, таркиб топган мувозанатни узгаришига олиб келади. 
Ижтимоий бозор муносабатларига асосланган, демократик ва хукукий 
жамиятга утиш эса жуда мураккаб жараён хисобланади. 
Кейинги йиллардаги 
ўзгаришлар-иқтисодий 
тараққиётимиз 
бозор 
иқтисодиётисиз мумкин эмаслигини ҳар томонлама исботлаб берди. Бу эса ўз 
навбатида қисқа даврда унинг асосларини ўрганишимизни талаб қилмоқда. 
Шунга кура, биринчи Президентимиз Ислом Каримов томонидан ишлаб 
чикилган ижтимоий – иктисодий тараққиётнинг узига хос модели мухим 
тамойил – бозор иктисодиётига боскичма – боскич ва изчил равишда утиш, 
яъни ислохотларни инқилобий сакрашларсиз амалга ошириш ўта мухим 
ахамият касб этади. Биринчи Президентимиз « Ўзбекистон – бозор 
муносабатларига утишнинг ўзига хос йули » номли китобида, мустақил, сифат 
жихатдан Янги ижтимоий – иктисодий модель сифатидаги ижтимоий 
йуналтирилган бозор иқтисодиётини мазмунини кенг тушунтириб берган. 
Республикамизда иқтисодий ислоҳотларни изчиллик билан амалга 
оширилиши натижасида бозор иқтисодиётига асосланган янги иқтисодий-
ижтимоий муносабатлар шаклланиб, хусусий мулк ва кичик бизнеснинг ўрни 
ва аҳамияти тобора мустаҳкамланмоқда. Бугунги кунда кичик бизнес ва 
хусусий тадбиркорлик субъектларининг ҳиссасига мамлакат ялпи ички 
маҳсулотининг 53 % ошиғи, иш билан банд бўлганларнинг 74 % ига тўғри 
келмоқда.
Шунинг учун ҳам бу соҳа учун янги имконият, имтиёз ва 
преференсиялар яратиб бериш ва унинг ривожини янги босқичга кўтариш 
масалаларига катта аҳамият берилмоқда. 
Ўзбекистон Республикаси Президент Ш.М. Мирзиёев томонидан ишлаб 
чиқилган 
2017-2021 
йилларда 
Ўзбекистон 
Республикасини 

---

85 
ривожлантиришнинг 
бешта 
устувор 
йўналиши 
бўйича
ҳаракатлар 
стратегияси, ҳамда 2019 йил 28 декабрда Олий Кенгаш аъзоларига қилган 
мурожатномасида курсатилишича кичик бизнес ва хусусий тадбиркорликни 
ривожлантириш бўйича бир қатор узгартиришлар ва енгилликлар киритилган. 
Масалан, кичик бизнес ва хусусий тадбиркорлик субъектларини давлат 
рўйҳатидан ўтказиш тартиблари анча соддалаштирилган, тадбиркорлик 
субектларини ташкил этиш, рухсат бериш жараёнини енгиллашитириш 
бўйича чора-тадбирлар амалга оширилмоқда. 
Тадбиркорлик субъектлари учун янада қулай шарт-шароитлар яратиш, 
қонун ҳужжатларини унификация қилиш, маъмурий сарф-харажатларни 
тобора камайтириш, тадбиркорлик фаолиятини амалга ошириш учун 
рухсатнома 
турларини 
қисқартириш, 
рухсатномалар 
бериш 
тартиб-
қоидаларини соддалаштирилмоқда. 
Ўзбекистон иқтисодиётининг хусусий секторини ривожлантиришга ёрдам 
бериш мақсадида қўйидаги сохаларни ривожланишига алохида эътибор 
берилмокда: 
 Дехқон ва фермер хўжаликларини ривожлантириш ва кенгайтириш,
қишлоқ хўжалик техникасини сотиб олиш, фермерлик иншоотларини қуриш; 
 Хом ашё ва материалларни бирламчи қайта ишлаш; 
 Қишлоқ хўжалик маҳсулотларини ишлаб чиқариш ва чуқур қайта 
ишлаш; 
 Кўп меҳнатни талаб қилувчи кичик ҳажмли ишлаб чиқаришни ташкил 
этиш; 
 Халқ бадиий ҳунармандчилиги ва амалий санъати маҳсулотларини ишлаб 
чиқариш; 
 Сервис хизматлари ва аҳолига хизмат кўрсатиш; 
 Сайёҳлик саноатини ривожлантириш; 
 Хусусий медицина ва фармацевтикани ривожлантириш; 
 Маҳаллий саноатни ривожлантириш; 
 Экспортга 
йуналтирилган 
ва 
импортни 
ўрнини 
босувчи 
ишлаб 

---

86 
чиқаришларни қишлоқ жойларда кўпроқ ташкил этиш. 
Оилавий тадбиркорлик жисмоний шахсларнинг юридик шахс ташкил 
этмаган ҳолда амалга ошириладиган биргаликдаги фаолияти бўлиб, эр-хотин 
томонидан уларга биргаликдаги умумий мулк ҳуқуқи асосида тегишли бўлган 
умумий мол-мулк негизида амалга оширилади. Оилавий тадбиркорликни қў 
ллашга хам алохида тўхталиб утилган. 
Оилавий тадбиркорлик субъектларига бериладиган микрокредитлар 
миқдори энг кам ойлик иш ҳақининг 150 бараваригача бўлган миқдорини 
ташкил этади , кредитларни қайтариш, 6 ойлик имтиёзли даврни кўзда тутган 
ҳолда, оилавий тадбиркорлик субъекти бошлиғи ва тижорат банки ўртасида 
тузиладиган кредит шартномасида белгиланган муддатларда амалга оширилади.
Хулоса қилиб айтганда, мамлакатимизда демократик ислохотларни 
янада чуқурлаштириш ва фукаролик жамиятини ривожлантиришнинг таклиф 
этилган стратегияси биз учун узок муддатли аниқ харакат дастури бўлади.
Адабиётлар рўйхати 
1. Ўзбекистон Республикаси Президентининг “Ўзбекистон Республикасини 
янада ривожлантириш бўйича Ҳаракатлар стратегияси тўғрисида”ги Фармони. –
Тошкент: “Адолат” 2017. – 112 б. 
2. Каримов И.А. Мамлакатимизни модернизация қилиш ва кучли 
фуқаролик жамияти барпо этиш-устувор мақсадимиздир // Халқ сўзи. 2010 
йил, 28 январь. 
3. Суюнов А.С. Модернизация экономики капитального строительства на 
основе совершенствования инвестиционных процессов. Монография. – Т.: 
«Фан ва технология», 2010.-162с. 
4. Бекмуродов А.Ш., Қориева Ё.К., Нематов И.У., Набиев Д.Ҳ., Каттаев 
Н.Т. Хорижий инвестициялар.Ўқув қўлланма.-Т.: ТДИУ, 2010.-196 бет. 

---

87 
ҚУРИЛИШНИ БОШҚАРИШДА РАҚАМЛИ ТЕХНОЛОГИЯЛАРНИНГ 
АҲАМИЯТИ.