Hozirgi zamon xalqaro huquqi nazariyasi asoslari


 -§ .  Xalqaro  saylov  huquqining  prinsiplari



Download 8,46 Mb.
Pdf ko'rish
bet363/379
Sana31.12.2021
Hajmi8,46 Mb.
#216417
1   ...   359   360   361   362   363   364   365   366   ...   379
Bog'liq
Hozirgi zamon xalqaro huquqi nazariyasi asoslari (I.Lukashik, A.Saidov)

6 -§ .  Xalqaro  saylov  huquqining  prinsiplari
Hozirgi  vaqtga  kelib,  inson  huquq  va  erkinliklari  borasidagi  barcha 
xalqaro  normalarni  xalqaro  standartlar  deb  atash  rasm  bo'lgan2.  Bu 
ta ’rifga  asoslanib,  erkin  va  adolatli  saylovlar borasidagi  inson  huquqlari 
bo'yicha  xalqaro  norm alarni  xalqaro  andozalar  deb  atash  mumkin.
Xalqaro  saylov  standartlari,  o'z  mohiyatiga  ko'ra,  xalqaro  norm alar 
bo'lib,  universal  va  mintaqaviy  andozalarga bo'linadi.  Saylovlaiga taal­
luqli  mintaqaviy xalqaro andozalar universal  andozalarga qaraganda ken- 
groq,  chuqurroq  bo'lib  butun  xalqaro  hamjamiyatni  emas,  balki  ayrim 
davlatlarning  tarixiy  a n ’analari,  xususiyatlari,  rivojlanish  darajalarini 
hisobga  oladi.
Zamonaviy  xalqaro  huquq  saylov  huquq  sohasida  ko'pgina  prinsip- 
lami  ishlab  chiqqan.  Inson  huquqlariga  taaluqli  bo'lgan  universal  va 
mintaqaviy hujjatlarda saylovlarga tegishli bo'lgan xalqaro prinsiplar turli 
xil jihatdan  tasniflanadi.
XXI  asrning  boshiga  kelib,  xalqaro  huquq  saylov  huquqining  quyi­
dagi  um um e’tirof etgan  prinsiplarini  belgilaydi:
1)  umum  saylov  huquqi;
2)  teng  saylov  huquqi;
3)  erkin  ovoz;
4)  to'g'ridan  to 'g 'ri  ovoz;
5)  yashirin  ovoz1.
1
  Qarang:  Существующие обязательства  по  провению демократических выборов в 
государствах-участниках  ОБСЕ:  Сборник.  Варшава,  2003.
2
  Qarang: 
Мюллерсон  Р.
  Права  человек:  идеи,  нормы,  реальность.  —  М.,  1991.  - 
С. 13; 
Саидов А.Х.
  Международное  право  прав  человека.  -   М.,  2002; 
Саидов А.Х. 
Общепризнанные  права  человека.  —  М.,  2004.
3
  Qarang:  Свод  рекомендуемых  норм  при  проведении  выборов:  Руководящие 
принципы  и  Пояснительний доклад.  BeHetsuH,  2002.
www.ziyouz.com kutubxonasi


Ushbu  prinsiplar jam lanib,  xalqaro  saylov  andozalarini  tashkil  eta­
di.  «Xalqaro saylov andozalari davlatlarning o'z yuridiksiyalarida bo'lgan 
shakllarga  erkin,  adolatli,  haqqoniy  va  davriy  saylovlarda  qatnashish- 
lari,  bunday huquq va  erkinliklami  buzmasliklari,  shu bilan birga,  ular­
ni  ta ’minlash  va  amalga  oshirish  borasidagi  majburiyatlaridir.  Ayrim 
hollarda  bu  huquq  va  erkinliklami  cheklashga  yo‘1  qo'yiladi,  lekin  ular 
alohida  andozalarda  qayd  etiladi.
Shunga  qaram ay,  saylov  huquqi  b o 'y ic h a   tan iq li  m utaxassis 
G.S.  Gudvinldjil  barcha  davlatlar  uchun  mos  keladigan  yagona  saylov 
mavjud  emasligini  to'g'ri  ta ’kidlab  o'tadi.
H ar bir  davlatda  muayyan  ijtimoiy-tarixiy  va  madaniy sharoitlarda 
xalq xohish-irodasini to'liq ta ’minlab beruvchi  milliy saylov tizim i yara- 
tilishi  lozim 1.
Bu  BMT Bosh Assambleyasining  1991 -yil  17-dekabrda qabul  qilin­
gan  46/130-sonli  «Saylov  davomida  Milliy  suverenitetni  hurmat  qilish 
va  ichki  ishlarga aralashmaslik  prinsiplam i  hurmat  qilish»  rezolyutsiya- 
sida  o'z  aksini  topgan.  U nda  aytilishicha,  saylov jarayonlarini  tashkil- 
lashtiruvchi  institutlam i  shakllantirish,  shuningdek,  uni  konstitutsiya­
viy normalar va milliy normativ aktlar asosida o'tkazishni  har bir xalqn- 
ing o'zi  tanlaydi.  Bundan  tashqari,  xalqaro  hamjamiyatning  regulyar va 
haqqoniy  saylovlarini  o'tkazishga  qaratilgan  prinsiplaming  sam arador­
ligini  oshirish  borasidagi  faoliyati  alohida  olingan  davlatlarning  xalq 
xohish-irodasiga muvofiq,  saylovlami  o'tkazish  hamda o'zlarining siyo­
siy,  ijtimoiy,  iqtisodiy  va  m adaniy  tizimlarini,  bu  tizim lar boshqa  dav- 
latlaiga  yoqadim i-yo'qm i,  rivojlantirishga  qaratilgan2.
«Erkin va  haqqoniy saylovlami ta ’minlash bo'yicha asosiy javobgar­
lik  muayyan  davlatlarning  hukumatlariga  yuklatilgan»3.
1
  Qarang: Goodwin  —  Gill G.  Free and  Fair Elections:  International Law and  Practice. 
Geneva,  1994.  —P.5.
2
  Qarang:  Резолюция  №  46/137  Генеральной  Ассамблеи  ООН  от  17  декабря 
1991 года,  пункт  3.
’ Qarang:  Резолюция № 46/138  Генеральной Ассамблеи ООН от  17 декабря  1991 года 
и  №   /48/131  от  20 декабря  1993  года.
www.ziyouz.com kutubxonasi



Download 8,46 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   359   360   361   362   363   364   365   366   ...   379




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish