Hozirgi zamon xalqaro huquqi nazariyasi asoslari

2 -§ .  Xalqaro  huquq  va  saylovlar
Xalqaro  va  milliy  huquq  tom onidan  tartibga  solingan  ham da  say­
lovlar  vaqtida  vujudga  keladigan  m unozaralar  «xalqaro  saylov  huquqi» 
tushunchasining  m azm unini  tashkil  etadi.  Xalqaro  saylov  huquqi  za­
monaviy xalqaro  huquqning  sohasi  b o 'lib ,  o 'z  ichiga  xalqaro  hamjami­
yat  a’zolari  bo'lm ish  davlatlardagi  saylov  jarayonini  tartibga  soluvchi 
xalqaro-huquqiy  norm alar  m azm unini  kiritadi.  Bu  yerda  saylovlami 
tashkil  etish  va  o'tkazish  bilan  bog'liq  bo'lgan  universal  va  mintaqaviy 
xalqaro  hujjatlar  haqida  gap  ketm oqda.
Xalqaro  saylov  huquqini  xalqaro  um um iy  huquqning  bir  qismi  si­
fatida  o'rganishni  quyidagi  ikki  yo'l  orqali  amalga  oshirish  mumkin:
1)  saylovlarga  taalluqli  bo'lgan  inson  huquqlari  borasidagi  universal 
hujjatlarni  tadqiq  etish  yo'li  bilan;
2)  alohida  olingan  hududlarning  saylov  huquqi,  ya’ni  mintaqaviy 
xalqaro  saylov  huquqini  chuqur  o'rganish  orqali.
Birinchi  holatda  xalqaro  saylov  hu q u q in ing  asosiy  rivojlanish 
yo'nalishlari  hamda ushbu  yo'nalishlam i  belgilab  beruvchi  asosiy jihat- 
lar  to'g'risida  gapirish  mumkin.
Mintaqaviy  saylov  huquqini  o 'rganish  dunyoning  turli  yerlarida 
mavjud bo'lgan saylov tizimlari  rivojlanishining xususiyatlarini yaqindan 
o'rganishga  imkon  beradi.
Saylov  huquqining xalqaro  um um iy  huquq  sohasi  sifatidagi  xususi-
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

yatlari  va  mustaqilligi  saylovlar bilan  bog‘liq  bo'lgan  ijtimoiy  m unosa- 
batlam i  alohida tartibga solish  predmeti bilan  belgilanadi.  Xalqaro say­
lov huquqning  tartibga  solish predmetini  xalqaro-huquqiy  norm alar bi­
lan  tartibga solinadigan  hamda bevosita demokratiyaning zarur  instituti 
sifatida saylovlar jarayonida vujudga keladigan munosabatlar tashkil  etadi.
Xalqaro  saylov  huquqi  saylov jarayonini  tartibga  soluvchi  xalqaro- 
huquqiy norm alar majmuyidan tashkil  topgan.  Bundan tashqari, har bir 
fuqaroning  saylash  va  saylanishdek  subyektiv  saylov  huquqlari  mavjud. 
Fuqarolarning  saylov  huquqlari  insonlarning  fundam ental  huquqlari 
sirasiga  kirib,  inson  huquqlari  bo ‘yicha  xalqaro  huquq  predm eti  doira­
sida  o'rganiladi.  M azkur mavzuda butun  diqqat  e ’tibom i xalqaro saylov 
huquqini  obyektiv jihatdan  o'iganishga  qaratamiz.