O o ’ ’ z z b b e e

4. Opsionlar bilan bog‘liq risklar.
Aktiv va passivlar muddatlari bo‘yicha o‘zgarishi opsion bitimlarda foiz risklarini 
keltirib chiqaradi.
Tijorat banklarida foiz riski deganda bankning sof foydasi qisqarishi riskidan to 
foiz 
stavkalari darjasining 
o‘zgarishi 
natijasida 
uning 
kapitali 
qiymatining 
yo‘qolishigacha, natijada jalb qilingan mablag‘larning o‘rtacha qiymati joylashtirilgan 
mablag‘lar qiymatidan oshib ketishi holatiga olib kelish jarayonini tushunish kerak. 
Bunday holatda foiz riski kredit tashkiloti moliyaviy holatining foiz stavkasining salbiy 
o‘zgarishiga duchor bo‘lishi darajasini aks ettiradi. Bankning foiz riskini qabul qilish 
normal holat bo‘lib, u qo‘shimcha foyda olishda manba sifatida xizmat qiladi. Foiz riski 

---

74
odatda pul bozorining kelgusi holati haqida noto‘g‘ri axborot olish, shuningdek, 
makroiqtisodiy ko‘rsatkichlarning o‘zgarishi, ya’ni inflyasiya, byudjet defitsiti hajmi, 
YAIM va boshqa ko‘rsatkichlarning o‘zgarishi natijasida paydo bo‘ladi.
Foiz riskini baholashda foiz marjasidan foydalaniladi.
Foiz marjasi daromad keltiruvchi aktivlar bo‘yicha foiz daromadlar bilan 
bankning majburiyatlari bo‘yicha foizli xarajatlari o‘rtasidagi farq tushuniladi. Foiz 
marjasi quyidagi formula orqali aniqlanadi: