Microsoft Word 05 Kishlok xujalik mahsulotlar sifati va marketingi

Ildiz mevali sabzavotlar 
Sabzi. Sabzida karotin koʻp boʻlganligi uchun u A vitaminini olish uchun asosiy xom ashyo 
hisoblanadi.  Sabzi  qadimdan  jigar,  buyrak,  oshqozon  ichak,  kamqonlik  kasalliklarini  davolashda 
foydalanib kelgan. 
Ildiz mevasining shakli va uzunligiga qarab sabzilar yassi-dumaloq shaklli, uzunligi 3-5 sm - 
Parij mushak sabzisi; oʻrtacha uzunlikdagi – 8-20 sm va ildiz mevasi urchuqsimon; uzun – 20-45 sm 
sabzilarga boʻlinadi. Oʻzbekistonda sabzining Mshak 195, Mirzoi qizil 228, Mirzoi sariq 304, Nurli, 
Nantskaya 4, Shantane navlari rayonlashtirilgan. 
Chakana savdo tarmoqlarida aholiga sotilayotgan sabzilar GOST 26767-85 standarti talabiga 
javob berishi, tayyorlanadigan va joʻnatiladigan sabzilar esa GOST 1721-87 standarti talabiga javob 
berishi kerak. 
Biz  quyida  chakana  savdo  tarmoqlarida  aholiga  sotiladigan  sabzilarning  GOST  26767-85 
standarti boʻyicha qanday talablarga javob berishini keltiramiz. Bu standart talabi boʻyicha sabzilar 
sifatiga qarab saralangan va saralanmagan tovar navlariga boʻlinadi. 
Standart talabi boʻyicha sabzilarning ikala tovar navi ham yangi, butun, sogʻlom, soʻlimagan, 
yorilmagan, qishloq xoʻjalik zararkunandalari bilan zararlanmagan, ortiqcha namliklarsiz, shakli va 
rangi  boʻyicha  shu  botanik  navga  mos,  bandining  uzunligi  koʻpi  bilan  2  sm  boʻlishi  kerak. 
Saralanmagan tovar navlariga kiritilgan sabzilarda poʻstlogʻida chuqurligi 2-3 mm boʻlgan, bitgan 
yoriqlarga ega boʻlgan hamda shakli oʻzgargan, lekin badburush boʻlmagan sabzilar boʻlishiga yoʻl 
qoʻyiladi. Ularning hidi va taʻmi esa aynan shu botanik navga xos, begona hidlarsiz va taʻmlarsiz 
boʻlishi kerak. 
Sabzilarning  katta-kichikligi  ham  ularning  sifatini  baholashda  muhim  ahamiyat  kasb  etadi. 
Standart talabi boʻyicha saralangan tovar naviga kiritiladigan sabzilarning uzunligi 10 sm dan kam 
boʻlmasligi  kerak.  Bu  koʻrsatkich  saralanmagan  tovar  navlari  uchun  esa  chegaralanmaydi. 
Shuningdek, sabzilarning katta kichikligini baholashda katta koʻndalang kesimining diametriga ham 
eʻtibor beriladi. Sabzilarning saralangan tovar navlari uchun ildizmevasi katta koʻndalang kesimining 
diametri 3-5 sm qilib belgilangan. Saralangan sabzi partiyalarida belgilangan oʻlchamdan 0,5 sm dan 
ortiq farq qiladigan sabzilar boʻlmasligi kerak, saralanmagan sabzi partiyalarida esa ularning miqdori 
10% gacha boʻlishiga ruxsat etiladi. 
Saralangan sabzi partiyalarida uzunligi 7 sm dan ortiq singan sabzilar boʻlmasligi kerak. 
Saralanmagan sabzi partiyalarida esa bu koʻrsatkich 5,0% gacha qilib belgilangan. Shuningdek, 
ildizmevada  uzunligi  2,0  sm  gacha,  chuqurligi  0,5  sm  dan  katta  boʻlmagan  yoriqchali  sabzilar 
saralangan navlarida boʻlmasligi kerak, saralanmaganlarida esa chegaralanmaydi. Bundan tashqari 
standartda  ildizmevaga  yopishgan  tuproq  miqdori  1,0%  dan  ortiq  boʻlmasligi  koʻrsatib  qoʻyilgan. 
Boshqa sabzavotlardagi singari sabzi partiyalarining ikala tovar navida ham chirigan, soʻlib burishib 
qolgan, muzlagan, oʻzagigacha yorilib ketgan ildizmevalar boʻlishiga ruxsat etilmaydi.