Mavzu: "oziq-ovqat mahsulotlari ishlab chiqarishda zamonaviy texnika va texnologiya" fani bo

Sut  tarkibidagi  vitaminlar.  Sut  tarkibidagi  vitaminlar  turli  organik  birikmalardan 

iborat  bo‘lib  inson  va  xayvon  xayotida  muxim  vazifa  bajaradi.  Sut  tarkibidagi  vitaminlar  ikki 

gruppaga bo‘linadi. 1-suvda eriy oladigan - V, S, R vitaminlar (ular  organizmga sintezlanagi) 2-

moyda eriydigan A, e, G, K vitaminlar  xisoblanadi. 

Sutning  bakteriosidlik  xususiyati.  Sutlik  bakteriosidligi  deganda  unda  tushgan 

mikroblarni  ko‘payib  ketishini  to‘xtata  olish  xususiyati  tushiniladi.  Kuzatishlardan 

aniqlanishicha  sutning  bakteriosidlik  xususiyati  birinchi  galda  sog‘in  sigirlarning  ingivigual 

xolatiga  bog‘liq  ekan.  SHuninggek  suti  qangay  sharoitga  saqlanish,  uning  takibiga 

mikroorganizmlarni  oz-ko‘pligiga  ham  bu  borarga  muhim  axamiyatlar  qilar  ekan.  Umuman, 

sutning  bakteriosiglik  xususiyatining  uzoq  vaqt  saqlanish  dastavval  uning  tarkibidan 

mikrofloralarning mumkin qagar oz bo‘lishiga bog‘liq bo‘lar ekan. Sutning xarorati qancha past 

bo‘lsa undagi mikroorganizmlar shuncha sust ko‘payishi aniqlangan (14-jadval). 

14-jadval. 

Past xaroratni sut tarkibidagi mikroorganizmlarning ko‘payishiga  ta’siri   

1. YAngi sog‘ilgan sutda 

4295 

4295 

2. 24 soat o‘tgach 

4138 

13961 

3. 48 soat o‘tgach 

4566 

127707 

4. 72 soat o‘tgach 

8407 

5725277 

5. 96 soat o‘tgach 

19693 

39490272 

 

Jadvaldan  ko‘rinib  turibdiki,  past xarorat  sutning bakteriosidlik  xususiyatini saqlashga 

muxim  omil  xisoblanadi.  SHunindek  sut  sifati  miyor  darajada    saqlash  uchun  uni  tez  va  qisqa 

vaqt ichida sovitish talab etiladi. 

Prof.  R.  B.  Gavidov  ma’lumotiga  ko‘ra,  sutning  xararoti  0 

0

S  bo‘lsa  uning 

bakteriosiglik  48  soatgacha  ortishi  mumkin.  Shunindek  ,  +5  S  da  36  soatgacha,  +10  S  da  24 

soatgacha,  +25  S  da  8  soatgacha  va  +30  S    da  3  soatgacha  sutning  bakteriosiglik  xususiyati 

saqlanar ekan.

 

Shunday  qilib,  sutning  bakteriosiglik  xususiyati  bir  qancha  omillarga  bog‘liq  bo‘lgani 

xolda ularning eng asosiylari quyidagilar xisoblanadi:  

---

 

35 

 

1. Sutning sog‘ib olishdan sovitishgacha sarflangan vaqt. Bu vaqt qancha qisqa bo‘lsa , 

sutning bakteriosidligi shuncha uzoq vaqt davom etadi:  

2.  Sovitish  xarorati bo‘lib, u qancha past bo‘lsa, sutning bakteriosidligi shuncha uzoq 

bo‘ladi. 

3.  Sut  takibidagi  dastlabki  mikroorganizmlarning  miqdori.  Bunda  bu  ko‘rsatgich 

qancha past bo‘lsa sutning bakteriosidligi shuncha uzoq vaqt davom etadi. 

Sog‘ib  olingan  sut  tezda  va  past  xaroratga  sovutilsa  sut  tarkibidagi 

mikroorganizmlarning ko‘payishi to‘xtaydi va xatto ozayib ketadi. Bu esa eng muxim xususiyati 

- bakteriosidligiga bog‘liq  bo‘ladi.