Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта маҳсус таълим вазирлиги андижон машинасозлик институти

4. РАҲБАР УСУЛИНИ ТАНЛАШ
• Раҳбарнинг усули – бўйсунувчиларнинг ишдан 
розилиги жараѐнидир. У ѐки бу усулни қўллаш 
ютуғи кўпгина вазиятларга боғлиқ: 
вазифаларнинг мазмуни ва уларнинг ҳал 
қилиниши муддатлари, раҳбар шахсияти, жамоа 
ва ижрочининг хусусиятлари, ―жорий лаҳза‖ 
нинг ўзига хослиги ва бошқа омиллар.

---

398 
.
• Усул деганда, раҳбарнинг қўл остидагиларга 
муносбати бўйича шундай аҳлоқий манераси 
тушуниладики, унда раҳбар ўз қўл 
остидагиларга маълум бир вақтда зарур бўлган 
нарсани қилдира олади. Икки асосий усул 
шкаласи мавжуд:
• А “ҳокимият шкаласи”, унинг диапазони тўлиқ
демократиядан мутлақ автократиягача чўзилади. 
Бу ерда раҳбарнинг қўл остидагиларга бошқарув 
субъекти сифатидага муносбати муҳокама 
қилинади;
• Б “кутилаётган афзалликлар” шкаласи, бунда 
раҳбарнинг қўл остидагиларга бошқарув объекти 
сифатидаги муносабати акс этади.
Ижрочининг бошқарув объекти сифатидаги 
ишлари тамойилларига қуйидагилар киради
:
• Ижрочилик (аниқ муддатда, сифати ва харажатлар 
режага мувофиқ);
• Технологияларни такомиллаштиришда, меҳнатни 
ташкил қилишда, унинг сифатини оширишда, 
харажатларни камайтиришда, ишдаги нозик 
жиҳатларнитопиш ва бартараф этишда 
ташаббускорлик (раҳбар билан биргаликда);
• Меъёрий ҳаёт тарзини юритиш, ростгўйлик, 
интизомлилик.
• Хизмат поғоналаридан ҳаракатланишга, олий 
талабларни қондиришга, шахсни гармоник 
ривожлантиришга интилиш.

---

399 
6. Персонални бошқариш услублари
• Бошқарув услуби – бошқарув субъектининг 
унинг объектига бошқарув тизимининг 
стратегик ва тактик мақсадларини амалий