Ўзбекистон республикaси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тошкент давлат иқтисодиёт университети

Савдо хоналаривинг тавсифни 
Анъанага мувофиқ савдо хоналари, уйга таом бериш жойи, дахлиз 
(гардероб, ювиниш ва хожатхона), рестораннинг катта зали, барлар, 
коктейл-холлар, идиш-товоқ, тахланадиган, идишлар ювиладиган 
жойлар — ҳаммаси савдо зали таркибига киради. 
Умумий овқатланиш ташкилотси савдо залларида бир уринга 
майдон меъёрининг қуйидаги сатхи (м
2
да) тўғри қелиши лозим: 
- ошхона
1,7—1,8 
- қаҳвахона
1,2—1,7 
- ресторанлар
1,7—1,8
- умумий тур тамаддихоналар
1,6 
- сомса, сосисқа, чучварахоналар 1,4—1,6 
- пиво барлари
1,4
Бу меъёрга эстрада, рақс, банкет заллари ҳам киради. Дахлиз 
(вестибюл) хар бир киши ресторан ёки қаҳвахона остонасини босиб 
ичкарига қирар экан, дахлиз, гардероб, заллар ва бошқа хоналар 
қандайлигига кўз ташлайди. Бу ердаги архитектура, ёруғлик берилиши, 
ахборот элементлари киши рухияти, Ички дунёсига дарров таъсир 
қилади. 
Дахлиз — бу мижозни биринчи қабул қилиб оладиган даргоҳ, шу 
ердан хизмат кўрсатиш бошланади. Дахлиз қандай жиҳозланганига, 
кутиб олувчиларнинг хушмуомалалигига қараб, бу рестораннинг хизмат 
кўрсатиш даражаси хасида мулоҳаза пайдо бўлади. 
Дахлизда келувчилар учун кийим ечишга гардероб, қўл ювадиган 
хона ва сўнгра зал келади. 
Дахлиз тор бўлса, келувчилар сиғишмай, навбат қатори кўчагача 
чиқиб қетса, бу хизмат сифатининг пасайишига, истеъмолчилар 
кайфиятининг бузилишига олиб келади. 
Дахлиз майдони ресторан зали майдонига мос келиши керак. 
Рестораннинг Ички безаги унинг номига муносиб бўлиши лозим. 
Лойихада шу нарсага эътибор бериш керакки, мижозлар эшикдан 
кириши билан залга рўпара бўлмасин. Дахлиз кенг бўлсин, кишилар 
эркин юрсинлар. Дахлиз майдони зал майдонининг тўртдан бирига
тўғри келсин. 

---

83 
Майдонига қараб дахлизлар кичик, катта ва залпешларга бўлинади. 
Булар залдан алоҳида бўлади, хизматлар ҳақида ресторан ахбороти ва 
йўл кўрсаткичлар осиб қўйиш тавсия этилади. 
Ресторан 50 уринли бўлса, дахлиз майдони 50 м
2
гача, 400—600 
ўринли бўлса, 100 м
2
ва ундан ортиқ бўлади. Баъзи ресторан 
даҳлизларида газета, сигарет, совғалар сотиш уюштирилади. 
Даҳлизга ойналар, енгил-юмшоқ мебеллар, кресло, юмшоқ 
курсилар, журнал столлари қуйилади.
Ресторан, қаҳвахоналарда совғалар сотиш учун витриналар, 
автомат-телефонлар ўрнатилади.