K I m y o ki my oga oi d atama lar etimilo gi ya si



Download 2,13 Mb.
Pdf ko'rish
bet56/118
Sana28.09.2021
Hajmi2,13 Mb.
#187364
1   ...   52   53   54   55   56   57   58   59   ...   118
Bog'liq
Kimyoga oid atamalar etimologiyasi

Molibden 
Qizig‘i  shundaki,  yunonchadagi  «molybdos»  so‘zi  qo‘rg‘oshin  metallini  anglatadi. 
O‘rta asrlarda nimaiki qo‘rg‘oshin rangida tovlangan bo‘lsa, uni molibdaena deyilgan. Ushbu 
nom  bilan, shuningdek qo‘rg‘oshin rangida  yaltiraydigan minerallarni, xususan, qo‘rg‘oshin 
yarqirog‘i – PbS mineralini, hamda, molibden yarqirog‘i – MoS
2
 mineralini ham nomlashgan. 
XVIII-asr  oxirida  molibdenit  (MoS
2
)  mineralidan  kimyogarlar  yangi  xil  metallni  kashf 
qilishgan. Yens Yakob Berseliusning taklifiga binoan, ushbu metallga molibden nomi berilgan.   
 
 
Volfram 
Ushbu element nomi olmon tilidan kelib chiqqan. Volfram nomli mineral Germaniyada 
qadim  zamonlardan  beri  odamlarga  yaxshi  tanish  bo‘lgan.  Bu  kimyoviy  formulasi 
xFeWO
4
.yMnWO
4
. shaklida yoziladigan aralashma volframat bo‘lgan. Ushbu mineral ancha 
og‘ir bo‘lgani uchun, uni ko‘pincha qalay rudasi bilan adashtirishga. Lekin, eritish jarayonida 
undan hech qanday metall ajratib olishning iloji bo‘lmagan. Shu sababli ham,  o‘rta asrlarda 
nemis  konchilari  ushbu  rudani  faqat  salbiy  taassurot  bilan  eslashgan.  So‘zning  ma’nosi 
nemischadagi «wolf» - bo‘ri va «ram» - so‘lak so‘zlaridan yasalgan. Demak, ushbu element 
nomini «bo‘ri so‘lagi» deb tarjima qilsak yaxshiroq bo‘ladi.  
Aytish  joizki,  volfram  termini  zamonaviy  kimyo  darsliklarida  faqat  nemis  tilida  va 
MDH  davlatlari  hududida  qo‘llaniladi  xolos.  Butun  dunyo  bo‘yicha  ushbu  elementning 
shvedcha  nomi  –  tungsten  kengroq  tarqalgan.  Bu  nomning  ma’nosi  esa  «og‘ir  tosh»  degani 
bo‘lib, uni ham Berselius o‘ylab topgan. Volframni ilk bora 1781-yilda Karl Vilgelm Sheele 
(1742-1786)  qandaydir  og‘ir  tosh  ko‘rinishidagi  mineraldan  oksid  holida  ajratib  olgan  edi. 
Keyinchalik  ushbu  mineralning  o‘zi  ham  Sheele  sharafiga  «sheelit»  deb  yuritila  boshlagan. 
Uning formulasi CaWO
4
 tarzida ifodalanadi.   
 
 


58 
 

Download 2,13 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   52   53   54   55   56   57   58   59   ...   118




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish