“Tasdiqlayman” O„quv ishlari bo„yicha prorektor prof O. R. Teshaev 201 yil

Issiqlik (infraqizil) nurlanishlari intensivligini aniqlash. 
Hozirgi  vaqtda  infraqizil  nurlanishlar  intensivligini  o„lchashda  aktinometr, 
spektroradiometrlar,  dozametrlardan  qo„llaniladi.  Gigiyenik  tekshirishlar  o„tkazishda  asosan 
aktinometr asbobidan foydalaniladi. 
Aktinometrlar  qabul  qiluvchi  va  qayd  etuvchi  qismlardan  iborat.  Qabul  qiluvchi  qismi 
kumush  va  qora  rang  bo„lakchalaridan  iborat.  Kumush  rang  nurlanishni  qaytarsa  qora  rang 
yutadi,  buning  natijasida  ikki  xil  rangli  plastinkalarida  potensiallar  farqi  elektr  toki  vujudga 
keladi.  Hosil  bo„lgan  tok  kuchi  aktinometrning  qayd  etuvchi  qismida  kal  sm/min  birlikda 
ko„rsatadi. 
Olingan  kal/sm
2
min  dagi  ma'lumotni  Vt/m
2 
birlikka  aylantirish  kerak. Chunki  sanitariya 
me'yori  shu  Vt/m
2 
birlikda  berilgan.  Buning  uchun  aktinometr  ko„rsatmasini  698  raqamiga 
ko„paytiriladi. 
Ma'lumki  ishlab  chiqarish  sharoitida  (qishloq  xo„jalikda,  qurilishda  metallni  qizdirish, 
eritish  quyish  ishlarida  va  boshq.).  Kishi  organizmiga  bir  vaqtning  o„zida  birgalikda  ikki  xil 
issiqlik konvension va nurlanish issiqliklari ta'sir etishi mumkin. Bu sharoitda ta'sir etayotgan 
issiqlikning umumiy darajasini bilish katta gigenik ahamiyatga egadir. Bu maqsadlarda “qora 
shar”  haroratini  aniqlash  ishlari  olib  boriladi.”Qora  shar”  yoki  Glob  termometri  maxsus 
yasalgan  qora  ichi  bo„sh  sharsimon  moslamadir.  Unda  termometr  o„rnatish  uchun  maxsus 
teshik  bo„ladi.  Bu  moslamani  ish  joylariga    o„rnatiladi.  Ta'sir  etayotgan  issiqliklarning  jami 
berayotgan harorat darajasi termometrda ko„rinadi.