O ramazonov, S. S. Buriyev meliorativ tuproqshunoslik

 
3.8. Tuproqdagi tuz zaxiralarini hisoblash 
 
Tuproq  tarkibidagi  suvda  eriydigan  tuz  va  boshqa  moddalarning 
miqdori  uning  holatini  belgilovchi  muhim  ko‘rsatkichlar  hisoblanadi. 
Tuzlarning  miqdoriga  qarab  sho‘rlanish  darajasi  va  ular  bilan  bog‘liq 
bo‘lgan  agrotexnik,  agromeliorativ  tadbirlarning  tarkibi,  me’yori  va 
o‘tkazish davri belgilanadi. Tuproq tarkibidagi tuz yoki boshqa  moddalar 
miqdori quyidagi ifoda yordamida hisoblanadi: 
M = 100 . h . d .w, 
bunda: M – tuz zaxirasi, t/ga; 
h – tuproq qatlamining qalinligi, sm; 
d – tuproqning hajmiy og‘irligi, g/sm
3
,
 
 t/m
3
; 
w – tuproq og‘irligiga nisbatan tuzning foiz hisobidagi miqdori. 
Masalan,  0-12  sm  qatlam  (tuproq  kesimi  1)  da  tuzlar  zaxirasi  quruq 
qoldiq bo‘yicha tonna hisobida quyidagicha bo‘ladi: 
 
M = 100 . 0,12 . 1,14 . 5,54 = 75,79 t/ga. 
 
15-jadvalda  keltirilgan  ma’lumotlar  asosida  tuproq  tarkibidagi  tuz 
zaxiralarini hisoblanadi. 
 
 
 
 
 
 

---

84