Кўчмас мулк ва мулк ҳУҚУҚи амалий қўлланма

КЎЧМАС МУЛК ВА МУЛК ҲУҚУҚИ
146
Уй сотиб олганимга бир йил бўлди. Уй учун келишилган барча 
пулларни сотувчига берганман. Бу ҳақда сотувчи менга тилхат ёзиб 
берган, тилхатда уйнинг манзили, биз келишган баҳоси, келишилган пул 
маблағларини тўлиқ олганлиги кўрсатилган. Ушбу тилхатга унинг хотини 
ҳам имзо қўйган. 
Лекин ҳозирги кунга қадар турли важлар билан уйни менга нотариал 
олди-сотди шартномасига асосан расмийлаштириб беришдан бош 
тортиб келмоқда.
Мен ушбу ёзма тилхат орқали уйни ўз номимга расмийлаштириб 
ололаманми?
Савол
Сиз судга уйни сотган шахсга нисбатан ўртангиздаги олди-сотди 
шартномасини ҳақиқий деб топиш ҳақида мурожаат қилишингиз лозим.
Судда жавобгар билан (уйни сотган шахс) ўртангиздаги битим 
бўйича келишувни тасдиқловчи ёзма далилларни тақдим эта олсангиз, 
тилхатда олди-сотди муносабатларини тасдиқловчи барча ҳолатлар 
тўлиқ кўрсатилган бўлса, суд қарори билан олди-сотди шартномаси 
ҳақиқий деб топилиши мумкин. Бу ҳолда битимни кейинчалик нотариал 
расмийлаштириш талаб қилинмайди.
Жавоб
Кўчмас мулкка нисбатан мулк ҳуқуқини амалга оширишга оид 
муносабатлардан келиб чиқадиган низолар Фуқаролик процессуал 
қонунчилигига кўра мол-мулк ёки ер майдони жойлашган ҳудуддаги суднинг 
судловига тааллуқли ҳисобланади.
Фуқаролик қонунчилиги нормаларида белгиланган мулк ҳуқуқини ҳимоя 
қилишнинг асосий усуллари қуйидагича амалга оширилади:
●
мулкни бировнинг қонунсиз эгалигидан талаб қилиб олиш 
(виндикацион даъволар);
●
мулкдан фойдаланишда мулк эгасининг қилинган тўсиқларни 
бартараф этиши (негатор даъволар);
●
мулк ҳуқуқини бузишга қаратилган ғайриқонуний битимлар 
(шартномалар)ни ҳақиқий эмас деб топиш тўғрисида қарорлар чиқариш йўли 
билан қўриқлаш.
Қўлланманинг қуйидаги бўлимларида юқоридаги асосларга кўра мулк 
ҳуқуқини ҳимоя қилиш тушунчаси, асослари ва амалга ошириш тартиби 
келтирилади. 

---