Кўчмас мулк ва мулк ҳУҚУҚи амалий қўлланма

КЎЧМАС МУЛК ВА МУЛК ҲУҚУҚИ
144
●
босқинчилик;
●
товламачилик;
●
талончилик;
●
ўзлаштириш ёки растрата йўли билан талон-торож қилиш;
●
фирибгарлик;
●
ўғрилик;
●
алдаш ёки ишончни суиистеъмол қилиш йўли билан мулкий зарар 
етказиш;
●
жиноий йўл билан топилган мулкни олиш ёки ўтказиш;
●
мулкни қўриқлашга виждонсиз муносабатда бўлиш;
●
мулкни қасддан нобуд қилиш ёки унга зарар етказиш каби мулк 
ҳуқуқини бузишга қаратилган қилмишлар жавобгарликка сазовор жиноий 
қилмишлар ҳисобланади.
Мулкка етказилган зарарнинг миқдори жиноий жавобгарликка асос 
бўлувчи қийматдан кам бўлса, бундай қилмишнинг ғайриқонуний эканлиги 
истисно этилмасдан, қилмишга маъмурий жавобгарлик нормалари орқали 
жавобгарликка тортиш билан муносабат билдирилади.
Ўзбекистон Республикаси Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги 
кодексининг 7-бобида мулкка тажовуз қилувчи ҳуқуқбузарликлар учун 
маъмурий жавобгарлик белгиланган.
Таъкидлаш лозимки, қонунда мулк ҳуқуқининг ҳимоясини кафолатлаш ва 
ҳимоялаш, уни бузганлик учун жавобгарлик билан бирга, бундай ҳимояни 
амалга оширишнинг воситалари ҳам белгиланган.
Қонун талабларига мувофиқ, мулкий тусдаги ҳуқуқбузарликлар фуқаролик, 
маъмурий ёки жиноий жавобгарликка асос бўлувчи қилмишлар учун ҳуқуқий 
таъсир чораларини қўллашга қаратилган муносабатларда бундай чораларни 
қўлловчи сифатида фақат давлатнинг ваколати идоралари – ҳуқуқни муҳофаза 
қилувчи идоралар (суд, прокуратура, ички ишлар органлари) иштирок 
этишлари мумкин.
Фуқаролар ҳақиқатда уларнинг мулкий ҳуқуқлари бузилган тақдирда 
ҳам, агарда бундай бузилиш ихтиёрий равишда бартараф этилмаган бўлса, ўз 
ҳуқуқларини тиклаш юзасидан фақат ваколатли давлат идораларга мурожаат 
қилгани ҳолда, бошқа ҳар қандай ноқонуний воситаларни инкор этишлари 
лозим.
Зеро, ҳуқуқни ҳимоя қилишни амалга ошириш ҳам қонун талаблари мос 
бўлиши керак.

---