Ғ. м. қосимов менежмент ўзбекистоп Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги упиверситетлар ва олий техника

17.2. Устувор муқобилларни ўрганиш
Раҳбар ташқи хавфларни ва ташкилотнинг ички 
кучлари ва заиф томонларини солиштириб кўргач, 
кузатиши лозим бўлган устуворликни аниқлаб оли­
ши мумкин.
Ташкилот ихтиёрида тўртта устувор танлаш (аль­
тернатива) бор. Булар — чегараланган ўсиш, ўсиш,
233
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

камайиш ёки қисқариш, буларнинг учаласининг би- 
рикуви.
Чекланган ўсиш устуворлиги учун эришилган на­
тижаларга биноан пулнинг қадрсизланишини ҳисобга 
олган ҳолда мақсадларни белгилаш ифодаланади. Чек­
ланган ўсиш устуворлиги ривожланган саноат тармоқ- 
ларининг технологияларида қўлланилади, бунда таш­
килот асосан ўзининг ҳолати билан қониққан бўлади.
Ўсиш устуворлиги аввалги кўрсаткичлари даража­
сига қараганда қисқа муддатли ва узоқ муддатли мақ- 
садлар даражаси ҳар йили сезиларли ошиб боради.
Қисқариш бир неча вариантларда бўлиши мумкин: 
бартараф қилиш, ортиқчасини кесиш, камайтириш 
ва қайта йўналтириш.
Бирикув устуворлиги йирик фирмаларда барча му- 
қобиллар ишлатилади. Бирикув устуворлиги гоқори- 
да қайд этилган учта устуворликдан исталгани билан 
бирикиши мумкин.
Раҳбарлар томонидан танлаиадиган устуворликка 
ҳар хил омиллар таъсир этади. Улардан баъзи бирла- 
ри: таваккаллик, ўтган устуворликни билиш, мулк- 
дорлардан таъсирланиш, вақт омили.
Ташкилот бизнесни халқаро бозорда амалга ошир- 
са, у ҳолда режалаштириш вазифаси — қўшимча му- 
раккаблик даражаси касб этади. Раҳбарият фақат мам- 
лакат ичкарисидаги имконият ва хавфларни таҳлил 
қилиш билан чекланиб қолмай, қаерда бизнес ўтказ- 
моқчи бўлса, ўша мамлакатларнинг ҳар бирида 
ўхшаш таҳлил ўтказиши керак.
Та\лил қилиниши керак бўлган омиллар фирма­
нинг умумий устуворлигига боғлиқ. Халқаро фаоли- 
ятнинг йўналиши учун асосий омиллар маҳсулотга 
талаб ва рақобатчиларнинг устуворлигидир.
Халқаро фаолиятни режалаштириш ўта кўп қам- 
ровли жараёндир ва кўп миллатли ташқи муҳитни 
баҳолаш билан боғлиқ. Бунда келажакдаги жаҳон им- 
кониятлари ва хавфи аниқланади. Халқаро фаолият­
ни режалаштириш қисқа муддатли, узоқ муддатли 
мақсадлар ва масалаларни ифодалаш, корхонанинг
234
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

глобал мақсадларига эришиш учун халқаро режада 
ресурслар (кишилар, сармоя, технология, ахборот)- 
ни тақсимлашларни уз ичига олади.