Илмий муҳаррир: медицина фанлари доктори, профессор Н

UT PUFAGI VA JIGAR TASHQARISIDAGI UT YULLARI 

Ut pufagi (vesica fellea) cho’zilgan noksimon shaklda bo’-ladi. Unda tub, tana, voronka va bo’yincha 

qismlar tafovut eti-ladi. Pufak uzunasiga 10 sm bo’lib, tub qismi jigarning ol-dingi qirrasiga etadi. Ut 

pufagi  devorida  shilliq,  mushak-fibroz,  adventitcial  (fa-qat  pastki  yuzasipi  o’rab  turuvchi  seroz) 

pardalar tovut etiladi (230-rasm). Pufaq shilliq parda-si ko’p tarmoqlangan bur-malar hosil qilgan epi-

teliy va xususiy birik-tiruvchi to’qima qatlamla-ridan iborat. Ut pufagi va jigardan tashqari o’t yo’llari 

devorini qoplagan epiteliy bir qavatli tci-tcindrsimon, apikal qismi kutikulyar hoshiyali, yadrosi bazal 

qismida joylashgan hujayralardir. Pufakda tcilindrsimon hujayralar orasida qadahsimon hujay-ralar, 

pufak  bo’yinchasi  sohasida  esa  shilliq  bezlar  uchraydi.  Xususiy  qavati  sertomir  siyrak  tolali 

shakllanmagan  birikti-ruvchi  to’qimadan  iborat.  Ut  pufagining  mushak-fibroz  pardasi  turli 

yo’nalishda-gi silliq mushak tutamla-ridan iborat. Ut pufagining tana qismida mushaklar uzu-nasiga, 

bo’yinchada esa, ay-lanasiga joylashgan. Mu-shak tutamlari orasida biriktiruvchi to’qima qat-lamlari 

joylashadi. Pu-fak siyrak tolali  shakl-lanmagan biriktiruvchi to’-qimadan iborat adventi-tcial parda 

bilan o’ralgan bo’lib, undan yirik qon to-mirlar va nervlar o’tadi. Jigar tashqarisidagi o’t yo’llari - o’t 

pufapGdan chiquvchi y o’ l (ductus cgsticus) va u m u m i y o’ t y o’ l i (ductus choledochus) ning 

devori shilliq, mushak va adventitcial pardalardan iborat. SHilliq parda o’t pufagi singari bir qavatli 

tcilindrsimon epi-teliy bilan qoplangan. Mushak parda uzunasiga va aylana yo’na*l-gan silliq mushak 

tutamlaridan  iborat.  Mushak  tutamlari  orasidagi  biriktiruvchi  to’qimada  ko’pgina  elastik  tolalar 

joylashadi.  O’t  yo’l.-larining  mushaklari  sfinkterlar  (pufak  yo’lining  boshlanishi  va  umumiy 

yo’llarining oxirida) hosil qiladi. SHu sfinkterlar yorda-mida o’tning o’n ikki barmoq ichakka tushishi 

boshqarib  turiladi.  O’t  yo’llarining  adventitciyasi  o’zlari  yotgan  bog’lamlar  bilan  uzviy  bir-likda 

bo’ladi.  O’t  yo’llari  o’tni  o’tkazib  tursa,  o’t  pufagi  o’t  yig’ila-digan,  kontcentratciyalashadigan 

rezervuar hisoblanadi. 

---

 

361