44
Туристик бозор - бу туризм хизматларни (турлар, туристик маҳсулот)
сотишнинг ижтимоий-иқтисодий шароитларидир.
Туристик бозорда туризм
хизматларига турист тақдим этадиган талаб ва туристик фирма томонидан
туризм хизматларига таклиф тўқнаш келади.
Туризм хизматлари ишлаб чиқарувчилари - бу туристик фирмалардир
(туроператорлар, турагентлар), улар фойда олиш мақсадида ва туристларнинг
эҳтиёжларини қондириш учун ишлайди.
Туристик индустрия ўзида меҳмонхоналар ва жойлашишнинг ўзга
воситалари, транспорт воситалари умумий овқатланиш объектлари, кўнгил
очиш объект ва воситалари, маърифий, амалий, соғломлаштириш, спорт ва ўзга
аҳамиятдаги
объектлар, туроператорлик ва турагентлик фаолиятини амалга
оширувчи ташкилотлар ҳамда экскурсия хизматлари ва гид-таржимонлар
хизматларини тақдим этадиган ташкилотларни жамлайди.
Келтирилган чизма туризмга талаб туристларнинг талаб кўрсатувчи
сифатида муайян шарт-шароитлари билан шартланганини кўрсатади: туристик
эҳтиёжли ва саёхат қилиш хоҳиши бор одамлар; юқори харид қобилиятига эга
одамлар, уларнинг талаби энг нуфузли турларга, оригинал саёҳатларга,
туристик хизмат кўрсатишнинг юқори даражасига қаратилган (комфорт, хизмат
кўрсатувчи ходимларнинг алоҳида
эътибори, индивидуал гид-таржимон ва
автотранспортнинг берилиши ва ҳоказо); харид қилиш хулқли одамлар. Турист
– бу туризм хизматлари харидори. Туристнинг харид қилиш ҳулқи уни
рекламага муайян тарзда муносабат билдиришга мажбур этадиган барча
табиий, руҳий, ижтимоий ва бошқа сабабларга тегишли. Бу туристик бозорнинг
самарали фаолият кўрсатиши жуда муҳим омилдир. У туристик бозорни
алоҳида секторларга бўлишни
талаб этади, уларни ўрганиш туризм
хизматларига таклиф ва талабни энг мақбул қўшишга эришишда ёрдам беради.
Туристик бозор исталган мамлакат иқтисодиётига нисбатан икки
цикллилига билан тавсифланади (чизма). Бу шу нарсада ифодаланадики, юқори
даражада ривожланган туристик бозор давлатни бойитишга олиб боради ва
аксинча.
Туризмнинг ривожланаётган иқтисодиёти туристларнинг барча эҳтиёж ва
хоҳишларининг қондириш имкониятларига эга эмас. Туристик
ресурсларнинг
мўллиги туризмнинг анча мураккаб ва кўп қиррали моддий – техник базасини
яратишни назарда тутади. Туристик индустриядан иқтисодий самарани
оширишда даромаднинг бир қисмидан янги туристик эҳтиёжларни қондириш
учун фойдаланилади, иккинчи қисми эса иқтисодиётнинг бошқа соҳалари,
жумладан саноатни ҳам ривожлантириш учун йўналтирилиши мумкин.
Туризмнинг иқтисодий фаоллиги унинг таркибий соҳалари ривожланиши
билан бевосита боғланган. Туризм ровожланишининг муҳим омили ижтимоий
барқарорлик ҳисобланади, чунки туризм бутун иқтисодиётнинг ривожланинши
ва мамлакатдаги сиёсий аҳволга боғлиқ. Бундан ташқари, туризм шаклларидан
кўпчилиги туристик хизматларга мавсумий талаб билан боғланган.
Туризмни бир томонлама ривожлантириш мумкин эмас. Туризмнинг тез
юксалтирилиши учун мамлакат иқтисодиёти барча тармоқларининг уйғун
45
ривожланиши ва бир вақтда улар иқтисодий фаоллигининг кўпайиши талаб
этилади.
Туризмнинг шакллари, турлари ва хиллари. Туризмнинг фаолият
кўрсатишининг иқтисодий самарадорлиги кўп томондан унинг шакллари
таснифи билан белгиланади.
Туризм шакллари таснифи деганда,
уларнинг
муайян амалий мақсадларига боғлиқ бўлган бир турдаги гуруҳларини тушуниш
лозим.
Туризм шаклларидан ҳар бири туристларнинг ўзига эҳтиёжлари билан
тавсифланади ва бу эҳтиёжларни қондирувчи тегишли хизматлар тўпламини
назарда тутади.
Do'stlaringiz bilan baham: