Халкаро савдо



Download 2,36 Mb.
Pdf ko'rish
bet30/114
Sana23.02.2022
Hajmi2,36 Mb.
#166227
1   ...   26   27   28   29   30   31   32   33   ...   114
Bog'liq
Халқаро савдо Қосимова М С Ў қ 2013 (3)

импортни англатади. 
Бу туристик экспортнинг муҳим хусусияти ва унинг товарларни экспорт 
қилишдан фарқидир, чунки товарларни экспорт қилганда пул оқими қарама-
қарши йўналишда ҳаракат қилади (1-расм).
1-расм. Туристик экспортнинг товарлар экспортидан фарқи. 
Хизматлар савдоси тўғрисидаги бош битимнинг (ГАТС) 1-моддасида 
«хизматлар савдоси» тушунчаси бор, унда бир мамлакатнинг ҳудудида 
истеъмолчига савдо воситасида иккинчи мамлакат хизматларини тақдим этиш 
(яъни туризмга нисбатан қулланилганда - мамлакатга келаётган хорижлик 
туристларга хизматлар) иқтисодий иқтисодий, экспорт деб тан олинади 
дейилган, чунки ушбу ҳолда олувчи мамлакат фуқаролари томонидан 
хизматларни етказиб берувчи мамлакат ҳудудида хизматларни истеъмол қилиш 
ўрни бор. 
Бунда шу нарсани назарда тутиш керакки, кўрсатилган битимлар ҳар 
доим ҳам жойнинг ўзида бўлмайди, масалан, меҳмонхонада туристларни қабул 
қилиш жойида ёки туроператорлар битимлари содир бўладиган жойда. Битим 
туризм хизматлари сотувчиси ва харидорни бевосита жалб этмай тузилиши 
мумкин. Масалан, телекс, телеграмма, факс орқали, телефон қўнғироғи 
ёрдамида ёки чек бўйича. Бунинг сабаби бўлиб, туристик бозор махсус жой ёки 
географик зона билан чекланмагани ҳисобланади. 
Туристик 
импорт 
Туристик 
экспорт 
Пул оқими (тўловлар оқими) 
Туристлар оқими 
Товарлар 
импорти 
Товарлар 
экспорти 
Пул оқими (тўловлар оқими) 
Товарлар оқими


44 
Туристик бозор - бу туризм хизматларни (турлар, туристик маҳсулот) 
сотишнинг ижтимоий-иқтисодий шароитларидир. Туристик бозорда туризм 
хизматларига турист тақдим этадиган талаб ва туристик фирма томонидан 
туризм хизматларига таклиф тўқнаш келади.
Туризм хизматлари ишлаб чиқарувчилари - бу туристик фирмалардир 
(туроператорлар, турагентлар), улар фойда олиш мақсадида ва туристларнинг 
эҳтиёжларини қондириш учун ишлайди. 
Туристик индустрия ўзида меҳмонхоналар ва жойлашишнинг ўзга 
воситалари, транспорт воситалари умумий овқатланиш объектлари, кўнгил 
очиш объект ва воситалари, маърифий, амалий, соғломлаштириш, спорт ва ўзга 
аҳамиятдаги объектлар, туроператорлик ва турагентлик фаолиятини амалга 
оширувчи ташкилотлар ҳамда экскурсия хизматлари ва гид-таржимонлар 
хизматларини тақдим этадиган ташкилотларни жамлайди. 
Келтирилган чизма туризмга талаб туристларнинг талаб кўрсатувчи 
сифатида муайян шарт-шароитлари билан шартланганини кўрсатади: туристик 
эҳтиёжли ва саёхат қилиш хоҳиши бор одамлар; юқори харид қобилиятига эга 
одамлар, уларнинг талаби энг нуфузли турларга, оригинал саёҳатларга, 
туристик хизмат кўрсатишнинг юқори даражасига қаратилган (комфорт, хизмат 
кўрсатувчи ходимларнинг алоҳида эътибори, индивидуал гид-таржимон ва 
автотранспортнинг берилиши ва ҳоказо); харид қилиш хулқли одамлар. Турист 
– бу туризм хизматлари харидори. Туристнинг харид қилиш ҳулқи уни 
рекламага муайян тарзда муносабат билдиришга мажбур этадиган барча 
табиий, руҳий, ижтимоий ва бошқа сабабларга тегишли. Бу туристик бозорнинг 
самарали фаолият кўрсатиши жуда муҳим омилдир. У туристик бозорни 
алоҳида секторларга бўлишни талаб этади, уларни ўрганиш туризм 
хизматларига таклиф ва талабни энг мақбул қўшишга эришишда ёрдам беради. 
Туристик бозор исталган мамлакат иқтисодиётига нисбатан икки 
цикллилига билан тавсифланади (чизма). Бу шу нарсада ифодаланадики, юқори 
даражада ривожланган туристик бозор давлатни бойитишга олиб боради ва 
аксинча. 
Туризмнинг ривожланаётган иқтисодиёти туристларнинг барча эҳтиёж ва 
хоҳишларининг қондириш имкониятларига эга эмас. Туристик ресурсларнинг 
мўллиги туризмнинг анча мураккаб ва кўп қиррали моддий – техник базасини 
яратишни назарда тутади. Туристик индустриядан иқтисодий самарани 
оширишда даромаднинг бир қисмидан янги туристик эҳтиёжларни қондириш 
учун фойдаланилади, иккинчи қисми эса иқтисодиётнинг бошқа соҳалари, 
жумладан саноатни ҳам ривожлантириш учун йўналтирилиши мумкин. 
Туризмнинг иқтисодий фаоллиги унинг таркибий соҳалари ривожланиши 
билан бевосита боғланган. Туризм ровожланишининг муҳим омили ижтимоий 
барқарорлик ҳисобланади, чунки туризм бутун иқтисодиётнинг ривожланинши 
ва мамлакатдаги сиёсий аҳволга боғлиқ. Бундан ташқари, туризм шаклларидан 
кўпчилиги туристик хизматларга мавсумий талаб билан боғланган. 
Туризмни бир томонлама ривожлантириш мумкин эмас. Туризмнинг тез 
юксалтирилиши учун мамлакат иқтисодиёти барча тармоқларининг уйғун 


45 
ривожланиши ва бир вақтда улар иқтисодий фаоллигининг кўпайиши талаб 
этилади. 
Туризмнинг шакллари, турлари ва хиллари. Туризмнинг фаолият 
кўрсатишининг иқтисодий самарадорлиги кўп томондан унинг шакллари 
таснифи билан белгиланади. Туризм шакллари таснифи деганда, уларнинг 
муайян амалий мақсадларига боғлиқ бўлган бир турдаги гуруҳларини тушуниш 
лозим. 
Туризм шаклларидан ҳар бири туристларнинг ўзига эҳтиёжлари билан 
тавсифланади ва бу эҳтиёжларни қондирувчи тегишли хизматлар тўпламини 
назарда тутади. 

Download 2,36 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   26   27   28   29   30   31   32   33   ...   114




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish