|
Anton Chexov
178
Tyotka xo‘jayinining nima deyayotganiga
tushunmas edi. Lekin shunga qaramay uning
biror dahshatli hol yuz berishini kutayotgani-
ni payqadi. Tyotkaning nazarida qorong‘i de-
razadan allaqanday begona mo‘ralayotgan-
ga o‘xshab ko‘rinadi. U deraza tomonga tum-
shug‘ini cho‘zib ulidi.
– Tyotka, g‘oz o‘layapti, – dedi xo‘jayin va
qo‘llarini yozdi, – ha, ha, o‘layapti! Uylaringizga
o‘lim kirib keldi. Endi nima qilamiz? – Rangi
o‘chgan, zo‘r tashvishga tushgan bechora xo‘ja-
yin uh tortdi, boshini chayqay-chayqay yotoq-
xonasiga chiqib ketdi. Tyotka qorong‘ida qo-
lishdan qo‘rqib, uning ketidan ergashdi. Xo‘ja-
yin karavotiga o‘tirdi-da:
– E, Xudoyim-ey, endi nima qilamiz? – dedi
bir necha marta.
Tyotka uning oyog‘i tagida o‘ralishar, nima
uchun yuragi siqilayotganini va boshqalar nega
tashvishga tushayotganini tushunmay sababi-
ni bilish niyatida xo‘jayinning har bir haraka-
tini kuzatib turardi. Ko‘rpachasidan turishni
yomon ko‘radigan Fedor Timofeich ham xo‘ja-
yinning xonasiga kirdi va oyog‘iga suykala
boshladi. U tashvishli xayollarni chiqarib tash-
lamoqchi bo‘lganday, boshini silkitar va kara-
vot tagiga qarab-qarab qo‘yardi.
Xo‘jayin bir likopchaga suv quydi-da, yana
g‘oz oldiga chiqdi.
– Ich, Ivan Ivanich! – dedi u muloyimlik bilan
likopchani g‘oz yoniga qo‘ya turib. – Ichaqol, jonim.
Lekin, Ivan Ivanich qimir etmas, hatto ko‘zi-
ni ham ochmas edi. Xo‘jayin uning boshini
Buqalamun
179
likopchaga engashtirdi va tumshug‘ini suvga
tegizdi, ammo g‘oz suvdan ichmadi. U qanoti-
ni yana ham kengroq yozdi, boshi likopchada
qolaverdi.
– Tamom, vassalom! – deb uh tortdi xo‘jayin.
– Tamom. Ivan Ivanichdan ajralib qoldik!
Xo‘jayinning yuzidan yaltiroq tomchilar oqib
tushdi, bunaqa tomchilar yomg‘ir yoqqanda
deraza oynalarida ko‘rinadi. Tyotka bilan Fe-
dor Timofeich nima bo‘layotganiga tushunmay,
uning oyog‘iga tiqilishar va qo‘rqib g‘ozga qa-
rashardi.
– Bechora Ivan Ivanich, – dedi xo‘jayin
g‘amginlik bilan uh tortib. – Men bo‘lsam seni
bahorda dala-hovliga olib ketaman, birgalashib
ko‘m-ko‘k maysazorda sayr etamiz, deb o‘yla-
gan edim. Bechora jonivor, sodiq o‘rtoq, sendan
ayrilib qoldim-ku! Sensiz endi nima qilaman?
Tyotkaga o‘zi ham xuddi shunaqa bo‘ladi-
gandek, ya’ni nima sababdandir ko‘zi yumilib,
oyoqlari cho‘zilib, og‘zi ochilib qoladigandek,
hamma unga qo‘rqib qaraydigandek tuyildi.
Fyodor Timofeichning miyasi ham shunday
fikrlar bilan band bo‘lsa kerakki, hech qa-
chon qari mushuk bu qadar g‘amgin va ma’yus
bo‘lmagan edi.
Tong yorisha boshladi. Tyotkani qo‘rqitib
chiqqan begona narsa ko‘rinmas edi. Tong
otgandan keyin esa qorovul keldi, g‘ozning
oyog‘idan ko‘tarib allaqayoqqa olib ketdi. Bir-
ozdan so‘ng kampir kirdi va tog‘orani ko‘tarib
chiqib ketdi.
Tyotka mehmonxonaga chiqdi va shkaf orqa-
siga qaradi: xo‘jayin tovuq oyog‘ini yeb qo‘ymap-
Anton Chexov
180
ti, suyak o‘sha joyda, chang va o‘rgimchak ini
orasida yotardi. Ammo Tyotkaning yuragi siqilar
va yig‘lagisi kelardi. U tovuq suyagini aqalli hid-
lab ham ko‘rmadi. Divanning tagiga kirib o‘tirdi
va ingichka ovoz bilan sekin-sekin ingilladi:
– Ing-ing-ing...
7
MUVAFFAQIYATSIZ CHIQISH
Bir kun kechqurun xo‘jayin devorga
yopishtirilgan qog‘ozlari kir bo‘lib ketgan uyga
kirdi-da, qo‘llarini bir-biriga ishqab:
– Xo‘-o‘sh...– deb qo‘ydi.
U yana bir nima demoqchi edi-yu, hech nima
demay chiqib ketdi. Ta’lim vaqtlarida xo‘jayini-
ning qiyofasi va ovozining ohangini yaxshi
o‘rgakib olgan Tyotka uning hayajonlanayot-
ganini, tashvishlanayotganini, jahli chiqayot-
ganga o‘xshaganini ham bilib oldi. Birozdan
keyin u qaytib keldi-da:
– Bugun Tyotka bilan Fedor Timofeichni olib
ketaman, – dedi. – Tyotka, Misr piramadasida
bugun sen marhum Ivan Ivanichning o‘rni-
ni bosasan. Nima bo‘larkin endi! Tayyorgarlik
ko‘rilmagan, mashq qilinmagan, repetitsiya
ham juda oz bo‘ldi! Sharmanda bo‘lamiz! May-
na qilishadi!
Keyin u yana chiqib ketdi va bir daqiqa-
dan keyin po‘stin va silindrda qaytib kirdi.
Mushukning yoniga kelib, uni oldingi oyoqlari-
dan ushlab ko‘tardi va qo‘yniga, po‘stinining
Do'stlaringiz bilan baham: |
