Toshkent moliya instituti "tasdiqlayman"

Nutqning sofligi - 
insonlarning madaniy 
va ma’naviy 
saviyasini 
ko`rsatuvchi muhim 
omildir. Nutqning 
kommunikativ sifati  
faqat va faqat adabiy 
til doirasida 
bo`lgandagina 
shakllanadi, 
to`laqonli bo`ladi.
 
4-reja ► 

---

223 
 
Shevalar asosan, so‘zlashuv va badiiy uslubda keng 
ishlatiladi.  Ular  badiiy  asar  tilida  qo`llanib,  estetik 
vazifani  bajarishga  xizmat  qiladi.  Badiiy  adabiyotdagi 
dialektizmlar    muallifning  ma’lum    g`oyasini,  niyatini 
amalga  oshirishga  ko`maklashadi.  Asarga  milliy 
koloritni  berish  uchun  esa  albatta  dialektizmlardan 
foydalangan  ma’qul.  Biroq  auditoriyada,  jamoa  orasida 
nutq  so`zlash  jarayonida,  ommaviy  axborot  vositalarida  
shevalardan    foydalanish    mumkin    emas.  Ayrim 
o`qituvchilar  dars  davomida  o`z  nutqlarini  nazoratsiz 
qoldirib, shevalarni bemalol ishlataveradilar.  
O`z  nutqiga  e’tiborsizlik,  mas’uliyatsizlik  natijasida  nafaqat  darsning  sifati 
buziladi,  balki    o`qituvchining    obro`siga  ham  putur  yetadi.  O`qituvchi  qaysi 
fandan saboq berishidan, qaysi sheva vakili bo`lishidan  qat’i nazar darsda albatta 
adabiy tilga muvofiq tarzda nutq so`zlashi lozim.         
Nutqda  o`zbek  tilida  muqobili  bo`la  turib  o`zlashmagan  xorijiy  so`zlarni, 
ya’ni  varvarizmlarni  qo`llash  nutqning  tozaligini,  sofligini  buzadi.  E’tiborsizlik 
tufayli,    asossiz  va  o`rinsiz  ravishda,  ayrim  o`qituvchilarning    nutqida  bu  holatni 
kuzatish mumkin.  
Masalan,  voobshche,  obshchitada  yashaydi,  zaynit,