Microsoft Word ihyo qalb ziyouz com doc

www.ziyouz.com kutubxonasi 
51
dedilar (Imom Termiziy rivoyati).  
 
Alloh taolo aytadi: 
«(Haqiqatan) inson shoshqaloq holda yaralgandir» (Anbiyo surasi, 37-oyat). 
 
Yana aytadi: 
«Inson (Alloh taolodan) yaxshilik so‘rab duoi xayr qilgani kabi (goho siqilgan 
paytlarida) yomonlik tilab duoibad ham qilur. Inson (mana shunday) 
shoshqaloqdir» (Al-Isro surasi, 11-oyat). 
 
Yana Alloh taolo Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallamga aytdi: 
«(Ey Muhammad alayhissalom), sizga (Qur’on) vahiysi bitishidan ilgari qiroat 
qilishga shoshmang (balki farishta Jabroil Alloh tomonidan keltirgan oyatni 
to‘la o‘qib bo‘lganidan keyingina qiroat qiling)» (Toha surasi, 114-oyat). 
 
Chunki ishlarni avval yaxshilab ko‘rib-bilgandan keyin qilinmog‘i lozim bo‘ladi. Uni 
yaxshilab ko‘rib-bilish esa taammul va xotirjamlik bilandir. Shoshqaloqlik taammuldan 
to‘sadi. Yana shoshilingan vaqtda shayton insonga bilmagan tomonidan yomonligini 
ko‘paytirib yuboradi.  
 
Batahqiq, Maryamning o‘g‘illari Iso alayhissalom tug‘ilganlarida shaytonlar boshliqlari 
Iblisning oldiga borib: «Butlarning oyoqlari osmondan bo‘lib qoldi», deyishdi. Shunda 
Iblis: «Bu ish yangilik, shu yerda turinglar», dedi-da, uchib ketdi. U yer yuzining ikki 
chekkasigacha ham aylanib chiqdi. Hech narsa topa olmadi. So‘ngra Iso 
alayhissalomning tug‘ilib bo‘lganlarini ko‘rdi. U kishini farishtalar o‘rab olishgan edi. Iblis 
shaytonlarning oldiga qaytib kelib aytdi: «Bu kecha bir payg‘ambar dunyoga keldi, 
chunki biron ayol homilador bo‘lib, keyin tug‘adigan bo‘lsa, albatta uning oldida bo‘lar 
edim. Ammo bu tug‘ilgan bolada bunday bo‘lmadi. Bu kechadan keyin butlarga ibodat 
qilinishidan umidlaringizni uzinglar, lekin odam farzandlarining oldiga shoshqaloqlik va 
yengiltaklik tomonlaridan boringlar». 
 
Shaytonning katta eshiklaridan yana biri dirham va dinorlar, turli matolar, ulovlar, 
yerlardan iborat mollardir, chunki oziqlanish va hojatdan ortiqcha har bir narsa 
shaytonning qarorgohidir. Insonda yegulikka yetarli narsa bo‘lsa, uning qalbi (har xil 
tashvishlardan) xoli bo‘ladi. Bir kishi yo‘ldan, masalan, yuz dinor topib olsa, qalbida o‘n 
xil shahvat paydo bo‘ladi. Ana shu shahvatlarning har biri yana yuz dinorga muhtoj 
bo‘ladi.  
 
Topilgan yuz dinor unga kifoya qilmaydi, balki yana to‘qqiz yuz dinorga muhtoj bo‘ladi. 
Ana shu yuz dinor topilmasdan oldin u behojat bir kishi edi. Endi yuz dinor topilgani 
uchun o‘zini boy kishiga aylangan deb o‘ylaydi. Batahqiq, endi uy sotib olib, uni obod 
qilish uchun, bir cho‘ri, uy jihozlari, yana po‘rim kiyimlar sotib olish uchun kerak 
bo‘ladigan to‘qqiz yuz dinorga ham muhtoj kishiga aylanib qoladi. Bu narsalarning har 
biri o‘ziga munosib boshqa narsalarni chaqiraveradi. Bu narsalarning oxiri yo‘q. Natijada 
oxiri jahannamning tubi bo‘lgan chuqurga tushib ketadi. Endi undan boshqa yo‘l yo‘q. 
 
Sobit ul-Banoniy aytadilar: «Rasululloh sollallohu alayhi vasallam payg‘ambar qilib 
yuborilgan vaqtlarda Iblis o‘z shaytonlariga: «Bir hodisa sodir bo‘ldi, borib nima 
bo‘lganini bilib kelinglar», dedi (Ibn Abud-Dunyo rivoyati). Ular jo‘nashdi. Va nima 

---

Ihyou ulumid-din (Qalb kitobi). Abu Homid G’azzoliy